تأثیر آموزش مهارت های ارتباطی بر ارتقاء سطوح نظریه ذهن کودکان

دهقان, فاطمه; یزدانبخش, کامران; مومنی, خدامراد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ کارشناسی ارشد روان شناسی دانشگاه رازی کرمانشاه

² استادیار گروه روان شناسی دانشگاه رازی کرمانشاه

³ دانشیار گروه روان شناسی دانشگاه رازی کرمانشاه

چکیده

مقدمه:نظریه ذهن یکی از مهمترین مباحث شناخت اجتماعی می باشد و از آنجا که پیش نیازی برای درک محیط اجتماعی و درگیری در رفتارهای اجتماعی رقابت آمیز است، در عرصه روان شناسی مورد توجه قرار گرفته است. در این راستاهدف اساسی پژوهش حاضر بررسی تأثیر آموزش مهارت های ارتباطی بر ارتقاء سطوح نظریه ذهن کودکان بود. روش: پژوهش از نوع پژوهش های آزمایشی با طرح پیش آزمون ـ پس آزمون با گروه کنترل و پیگیری است که جامعه آماری شامل همه دانش آموزان دخترعادی 9-8 سال شهر کرمانشاه بوده است. برای این منظور30 دانش آموز با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب و در دو گروه آزمایش و کنترل به صورت تصادفی گمارش شدند. آزمون 38 سؤالی نظریه ذهن به عنوان ابزار جهت به دست آوردن داده ها استفاده گردید. گروه آزمایش تحت آموزش مهارت های ارتباطی طی هفت جلسه قرار گرفتند.داده ها با استفاده از روش آمار توصیفی و آمار استنباطی(تحلیلکوواریانس چند متغیره) تحلیل شدند.یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که بین گروه آزمایش و کنترل در پس آزمون از لحاظ میزان نظریه ذهن تفاوت معناداری در سطح (001/0>p) وجود داشت. نتیجه گیری: آموزش مهارت های ارتباطی موجب ارتقاء سطوح نظریه ذهن کودکان شدو از آنجا که فعالیت های آموزش داده شده براساس روش درمانی عقلانی ـ هیجانی ـ عاطفی آلبرت آلیس بود و بین شناخت اجتماعی و هیجان ارتباط نزدیک وجود دارد تأثیرات قابل مشاهده بر ارتقاء سطوح نظریه ذهن کودکان گروه آزمایش قابل تبیین است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Impact of Communicational Skills Training on Improving Children's Theory of Mind

نویسندگان [English]

Fateme Dehghan ¹
Kamran Yazdanbash ²
Khodamorad Momany ³

¹ M. A. in Psychology, Razi University of Kermanshah

² Assistant Professor in Department of Psychology, Razi University of Kermanshah

³ Associate Professor in Psychology, Razi University of Kermanshah

چکیده [English]

Introduction: Theory of mind is one of the most important topics in social cognition, and since it is a prerequisite to understand the social environment and involvement in competitive social behavior in recent decades, it has been considered in the field of psychology. Therefore, the main purpose of the present study was to evaluate the effectiveness of communication skills training on enhancing children's theory of mind. Method: The study was an experimental design with pretest-posttest and control group. The population consisted of all normal 8-9 years female students in Kermanshah. In this regard, 30 students were selected by cluster and random sampling and were randomly assignment to experimental and control groups. Theory of mind scale as a test of 38 questions was used to obtain the data. The experimental group was trained in communication skills during seven sessions of treatment. Data were analyzed using descriptive statistics and inferential statistics (covariance). Results: The results showed that there was a significant difference in terms of theory of mind (p

کلیدواژه‌ها [English]

communicational skills
Theory of Mind
children

مراجع

ـ ادیب سرکشی، ن.؛ پورمحمدرضا تجریشی، م. و عبدالهزاده رافی، م. (1389). «تأثیر آموزش نظریه ذهن بر بهبود رفتار انطباقی دانشآموزان کمتوان ذهنی». طرح پژوهشی دانشگاه علوم بهزیستی و توان بخشی.

ـ ادیب سرکشی، ن.؛ نسائیان، ع.؛ اسدی گندمانی، ر. و کریملو، م. (1392). «تأثیر آموزش نظریه ذهن بر ارتقاء همکاری، خویشتنداری و قاطعیت کودکان پسر اوتیستیک 7ـ12 سال از دیدگاه مادران». فصلنامه افراد استثنایی، سال سوم، شماره11.

ـ انصارینژاد، س.؛ موللی، گ. و ادیب سرشکی، ن. (1390). «اثربخشی آموزش نظریه ذهن بر ارتقاء سطوح نظریه ذهن دانشآموزان کمتوان ذهنی آموزشپذیر». پژوهشهای روانشناسی بالینی و مشاوره، 1 (2)، 120ـ105.

ـ حیدری، ط.؛ شاهمیوه اصفهانی، آ. و فرامرزی، س. (1390). «مقایسه ابعاد نظریه ذهن در کودکان مبتلا به اوتیسم و عادی 5 تا10 سال شهر اصفهان». دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، سال دوازدهم، شماره3.

ـ خانجانی، ز. و هداوندخانی، ف. (1388). «نظریه ذهن: تحول و رویکردها». فصلنامه علمیـ پژوهشی روانشناسی دانشگاه تبریز. سال چهارم، شماره 16.

ـ درویشی، ن.؛ علیلو، م.؛ بخشی پور، ع.؛ فرنام، ع.ر. و بهرامخانی، م. (1392). «مقایسه نظریه ذهن در مبتلایان به اختلال وسواسی ـ اجباری و افراد بهنجار». فصلنامه تازههای علوم شناختی. سال15، شماره1.

ـ شکفته، س.؛ رفیعینیا، پ. و صباحی، پ. (1393). «مقایسه نظریه ذهن و بازشناسی هیجان چهرهای در افراد روان پریشگرا، روان رنجورگرا و عادی». فصلنامه تازههای علوم شناختی. سال16، شماره1.

ـ عبدالهزاده رافی، م. (1389). «رابطه نظریه ذهن با عوامل فردی و خانوادگی در دانشآموزان عقب مانده ذهنی 8 تا 14 سال». پایاننامه کارشناسی ارشد. تهران. دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی.

ـ قمرانی، ا.؛ البرزی، ش. و خیر، م. (1385). «بررسی روایی و اعتبار آزمون نظریه ذهن در گروهی از دانشآموزان عقبمانده ذهنی عادی شهر شیراز». مجله روانشناسی، سال10، شماره2، صص181-199.

ـ کاکاجویباری، ع.ا.؛ شقاقی، ف. و برادران، م. (1391). «تحول شناخت اجتماعی بر اساس نظریه ذهن در کودکان». دو فصلنامه علمی ـ پژوهشی شناخت اجتماعی. سال اول، شماره 2.

ـ کایوند، ف.؛ شفیعآبادی، ع.ا. و سودانی، م. (1388). «اثربخشی آموزش مهارتهای ارتباطی بر اضطراب اجتماعی دانشآموزان پسر سال اول متوسطه ناحیه 4 آموزش و پرورش شهر اهواز». دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان (اصفهان). شماره 42.

ـ مختاری، ی. (1389). «اثر بخشی آموزش نظریه ذهن بر مهارتهای اجتماعی کودکان آسپرگر. پایاننامه کارشناسی ارشد». دانشگاه علامه طباطبایی (منتشر نشده).

ـ مشهدی، ع. (1385). «نظریه ذهن رویکردی جدید به روانشناسی تحولی». تازههای علوم شناختی، سال 5، شماره3.

ـ ورنون، آ. (1388). «آموزش مهارتهای فکری، احساسی و رفتاری برای دوره دبستان». ترجمه مهرداد فیروزبخت. تهران: نشر ویرایش. صص 87ـ106.

- Barragan, M.; Laurens, K.R.; Navarro, J.B. and Obiols, J.E. (2011). “Theory of Mind', psychotic-like experiences and psychometric schizo typy in adolescents from the general population”. Psychiatry Ressarch; 18, P: 225-31.

- Bjorklund, D.F. (2000). Childrens thinking developmental function and individual differences (3th ed). Belmont, CA: Wadsworth.

- Bloom, M. (2003). “Theory of mind and emotion”. Perspective in Psychology; 20(1), P: 1 -8.

- Bosacki, S.L. (2005). “Theory of mind and self-concept in preadolescents, link with gender and language”. Journal of Education Psychology, 92(4), P: 709-717.

- Bright-Paul, A.; Jarrold, C. and Wright, D.B. (2008). “Theory of mind development influences suggestibility and source monitoring”. Developmental Psychology; 44, P: 1055-60.

- Carpenter, M.; Pennington, B.F. and Rogers, S.J. (2010). “Understanding of others intention in children with autism”. British Journal of Autism and of the Developmental, 21, P: 387-395.

- Cebula, K.R. and Wishart, J.G. (2008). Social Cognition in Children with Down syndrome. In M.C.Laraine (Ed.), International Review of Research in Mental Retardation. Academic Press, 35, P: 43-86.

- Cole, K. and Mitchell, P. (2008). “Sibling in the developmental executive control and theory of mind”. British Journal of Developmental Psychology, 18, P: 279-295.

- Feng, H.; Yulo, Y.; Tsai, S.H. and Cartldge, G. (2008). “The effects of theory of mind and social skill taining on the social competence of sixth-grade student with autism”. Journal of positive behavior interventions, 10(4), 228-242.

- Fombonne, E. (2003). “Epidemiological surveys of autism and other pervasive developmental disorders: an update”. Journal of autism anddevelopmental disorders. 33(4) PP: 365-82.

- Grisham, J.R.; Henry, J.D.; Williams, A.D. and Bailey, Ph.E. (2010). “Socimotional deficit associated with obsesseive-compulcive symptomatology ”. Psychiatry Research, 175, P: 256-259.

- Hughes, C. (2011). Social understanding and social lives: From toddlerhood through to the transition to school. London: Psychology Press.

- Lecce, S. and Hughes, C. (2010). “The Italian job"? Comparing theory of mind performance in Brirish and Italian children”. British Journal of Developmental Psychology; 28, P: 747-766.

- Lecce, S.; Bianco, F.; Devine, R.T. and Hughes, C. (2014). “Promoting theory of mind during middle childhood: A traning program”. Journal of Experimental Child Psychology; 126, P: 52-67.

- Lecce, S. and Hughes, C. (2014). Reading minds and stories: Theory of mind predicts reading in middle childhood, in preparation.

- Lillard, A.S. (2005). “Pretend play skills and Childs theory of mind”. Child Development, 64, P: 371-384.

- Naderi, S.; Dadkhah, A.; Borjali, A. and Panahi, L. (2014). “Dohsa training and Theory of Mind in High Functioning Autistic Children”. Journal of Iranian Rehabilitation, 12(20), P: 34-38. (persian)

- Ornaghi, V.; Brockmeier, J. and Grazzani, I. (2014). “Enhancing social cognition by training children in emotion understanding: A primary school study”. Journal of Experimental Child Psychology, P: 119: 26-39.

- Popar, D.; Mitchel, D. and Ackroyd, K. (2008). “Do children and with autism find it difficult to offer alternative ambiguous figures?”. Journal of Autism and Developmental Disorders, 30, P: 195-203.

- Resches, M. and Perez-Pereira, M. (2007). “Referentaial communication abilities and theoty of mind development in preschool children”. Journal of Child Language; 34 (1), P: 21.

- Ryan, N.P.; Anderson, V.; Godfrey,C.; Eren, S.; Rosema, S.; Taylor, C. and Catroppa, C. (2013). “Social communication mediates the relationship between emotion perception and externalizing behaviors in young adult survivors of pediatric traumatic brain injury (TBI)”. International Journal of Developmental Neuroscience; 31; PP: 811-819.

- Sperling, R.A.; Walls, H. and Hill, A. (2009). “Early relationships among self-regulatory constructs: Theory of mind and preschool children problem solving”. Journal of child study, 30(4), P: 233-252.

- Wellman, H. (2006). “Meta-analysis of mind development: The truth about false-belief”. Child Development, 72, P: 655-684.

- Wimmer, H. and Perner, J. (1983). “Beliefs about belifs: Representation and constraining functuion of wrong beliefs in young childrens understanding of deception”. Cognition; 13, P: 103-28.

- Ziv, M.; Smadja, M.L. and Aram, D. (2013). “Mothers mental-state discourse with preschoolers during storybook reading and wordless storybook telling”. Early Childhood Research Quarterly; 28, P: 177-186.

تأثیر آموزش مهارت های ارتباطی بر ارتقاء سطوح نظریه ذهن کودکان

مراجع

مراجع

دوره 3، ویژه نامهاسفند 1393صفحه 83-96

دوره 3، ویژه نامه
اسفند 1393
صفحه 83-96