با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن روانشناسی اجتماعی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه روان‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی خوراسگان

2 کارشناسی ارشد روان‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی خوراسگان

چکیده

این پژوهش با هدف بررسی نقش تعاملی ابعاد عدالت سازمانی ادارک شده بر رفتارهای تلافی‌جویانه به مرحله اجرا درآمد. جامعه آماری پژوهش کارکنان مرد مجموعه‌ای از صنایع تولیدی (به تعداد 800 نفر) در شهر اصفهان بودند، که از میان آن­ها، 275 نفر به­شیوه نمونه‌گیری در دست رس انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه­های عدالت توزیعی، عدالت رویه‌ای و عدالت تعاملی (گل پرور و نادی ،1389) و پرسشنامه رفتارهای تلافی‌جویانه سازمانی (اسکارلیسکی و فولگر،1997) بودند. داده‌ها از طریق ضریب هبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون سلسله مراتبی تعدیلی مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که عدالت تعاملی و رویه‌ای رابطه عدالت توزیعی را با تلافی‌جویی کلامی و تلافی‌جویی از همکاران و زمان تعدیل می‌نمایند، اما رابطه عدالت توزیعی با تلافی‌جویی از امکانات را تعدیل نمی‌نمایند. نتایج نشان داد که در عدالت رویه‌ای و تعاملی پائین، عدالت توزیعی رابطه نیرومندتری با تلافی‌جویی کلامی و تلافی‌جویی از همکاران و زمان دارد. به این معنی که با افزایش عدالت توزیعی ادراک شده، تمایل به تلافی‌جویی کلامی و تلافی‌جویی از همکاران و زمان کاهش می‌یابد. شواهد حاصل از این پژوهش نشان داد که سطوح عدالت رویه ای و تعاملی برای پیوند یافتن عدالت توزیعی با تلافی‌جویی کلامی و تلافی‌جویی از همکاران و زمان از اهمیت زیادی برخوردار هستند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Interactional Role of Perceived Organizational Justice Dimensions on Retaliatory Behaviors

نویسندگان [English]

  • Mohsen Golparvar 1
  • Zahra Javadian 2
  • Zahra Vaseghi 2
  • Mohammad Reza Mosaheb 1
  • Zohre Esmailian Ardestani 2

1 Assistaned professor in Psychology, Islamic Azad University, Khorasgan Branch

2 M.A. in Psychology, Islamic Azad University, Khorasgan Branch

چکیده [English]

Introduction: This study was administered with the aim of studying the interactional role of perceived organizational justice dimensions on retaliatory behaviors. Method: The research statistical population was 800 male employees of some industrial companies in Isfahan city, from among them 275 were selected by convenience sampling. Research instruments consisted of distributive justice, procedural justice and interactional justice questionnaires (Golparvar & Nadi, 2010) and organizational retaliatory behaviors questionnaire (Skarlicki & Folger, 1997). Data were analyzed using Pearson’s correlation coefficient and moderated hierarchical regression analysis. Results: The results revealed that interactional and procedural justice moderate the relationship between distributive justice with verbal retaliatory behaviors and retaliatory from the colleagues and from the time; however, they do not moderate the relationship between distributive justice and retaliation from the facilities. The results also showed that in low procedural and interactional justice, there is stronger relationship between distributive justice with verbal retaliatory behaviors and retaliatory of the colleagues and time. That is, with increase of perceived distributive justice, tendency to verbal retaliatory behaviors and retaliatory of the colleagues and time has decreased. Conclusion: Evidences from current research revealed that the levels of procedural and interactional justice are important for relating distributive justice with verbal retaliatory behaviors and retaliatory of the colleagues and time.

کلیدواژه‌ها [English]

  • perceived organizational justice
  • Distributive justice
  • Procedural justice
  • interactional justice
  • retaliatory behaviors
ـ سکاران، ا. (1380). روش­های تحقیق در مدیریت. ترجمه محمد صائبی و محمود شیرازی. چاپ دوم، تهران: مؤسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی.
ـ عریضی، ح.ر.؛ گل‌پرور، م.(1387). (نقش ارزشیابی و اهمیت عدالت در خشنودی از پرداخت). اخلاق در علوم و فناوری، 1و 2، 101ـ 93.
ـ گل‌پرور، م.؛ اشجع، آ.(1386). (رابطه باورهای سازمان عادلانه با پیوستگی گروهی، احترام گروهی، مشارکت در تصمیم‌گیری، تعارض نقش، ارتباطات سازمانی و رضایت شغلی). مجله علوم انسانی دانشگاه امام حسین(ع)، 6 (70)، 58ـ27.
ـ گل‌پرور، م.؛ نادی، م.ع. (1389).(ارزش­های فرهنگی و انصاف:‌ عدالت سازمانی، رضایت شغلی و ترک خدمت). فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران.
 
ـ گل‌پرور، م؛ تصری، م. و ملک‌پور، م. (1386). (نقش مشارکت در تصمیم‌گیری، دلبستگی شغلی، جایگزین‌های شغلی و ... در عدالت سازمانی ادراک شده مربیان آموزشگاه­های استثنایی شهر اصفهان). دانش و پژوهش در علوم تربیتی، 15، 46ـ 25.
- Aiken, L.S. & West, S.G. (1991). Multiple regression: Testing and interpreting interactions. Newbury Park, CA: Sage. 
 - Appelbaum, S.H.; Iaconi, G.D. & Matousek, A. (2007). (Positive and negative deviant workplace behaviors: causes, impacts, and solutions). Corporate Governance, 7(5), 586-598.
- Berry, C.M.; Ones, D.S., & Sackett, P.R. (2007). (Interpersonal deviance, organizational deviance, and their common correlates: A review and meta-analysis). Journal of Applied Psychology, 92, 410-424.
- Cohen Charash, Y. & Spector, P.E. (2001). (The role of justice in organizations: a meta- analysis). Organizational Behavior and Haman Decision Processes, 86(2), 278-321.
- Ferris, D.L.; Brown, D.J.;& Heller, D. (2009). Organization - based self - esteem. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 108, 279-286.
- Folger, R. (1987). Reformulating the preconditions of resentment: A referent cognitions model. In J. C. Masters & W. P. Smith (Eds.), Social comparison, justice, and relative deprivation: Theoretical, empirical, and policy perspectives (PP. 183-215). Hillsdale, NJ: Erlbaum.
- Folger, R. (1993). Reactions to mistreatment at work. In J. K. Murnighan (Ed.), Social psychology in organizations : Advances in theory and research (PP-161-183). Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
- Folger, R. & Skarlicki, D. (2005). Beyond counterproductive work behavior: moral emotions and deontic retaliation versus reconciliation. In S. Fox & P. Spector (Eds.), counterproductive work behavior: Investigations of actors and targets (PP. 83-105). Washington, Dc, US: American Psychological Association. 
- Jonge, J.D. & Peeters, M.C.W. (2009). (Convergence of self-reports and coworker reports of counterproductive work behavior: A cross-sectional multi-source survey among health care workers). International Journal of Nursing studies, 49, 699-707. 
- Henle, C.A. (2005). (Predicting workplace deviance from the interaction between organizational justice and personality). Journal of Managerial Issues, 71 (2), 247.
- Kelloway, E.K.; Francis, L.; Prosser, M. & Cameron, J.E. (2010). (Counterproductivework behavior as protest). Human Resource Management Review, 20,18-25.
 -  Kim. T.Y. & Leung, K. (2007), (Forming and reacting to overall fairness: A cross cultural comparison). Organizational Behavior and Human Decision Processes, 104, 83-95.
- Skarlicki, D.P. & Folger, R. (1997). (Retaliation in the workplace: The roles of distributive, procedural, and interactional justice). Journal of Applied Psychology, 82(3), 343-443.
- Van Yperen, N.W.; Hagedoorn, M.; Zweers, M. & Postma, S. (2002). (Injustice and employees' destructive responses: The mediating role of state negative affect). Social Justice Research, 13(3), 291-312.