با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن روانشناسی اجتماعی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه روانشناسی دانشگاه پیام نور

2 کارشناسی ارشد رشته روانشناسی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

هدف: اعتیاد یک بیماری جسمی ـ روحی و روانی به شمار می­­­آید که به دلیل ماهیت پیشرونده­اش در همه ابعاد زندگی سلامتی فرد، خانواده و جامعه را به خطر می­اندازد. در پژوهش حاضر به مقایسه ویژگی­های شخصیتی و سلامت روانشناختی افراد بهبودیافته و بازگشت کننده به مصرف موادمخدر پرداخته شده است. روش اجرا: این تحقیق از نوع پس رویدادی بود که جامعه آماری آن را 100 نفر از معتادان مراجعه کننده به مراکز ترک اعتیاد سازمان بهزیستی شهرستان لاهیجان و همین طور 100 نفر بهبودیافته تشکیل داد. این تحقیق از خرداد تا شهریور 90 انجام پذیرفت. از پرسشنامه‌ی کلونینجر (کلونینجر، 1991) برای تعیین ویژگی­های شخصیتی و از پرسشنامه‌ی SCL-90-R (دروگاتیس و همکاران، 1976) برای تعیین سلامت روانشناختی این افراد استفاده شد. یافته­ها: نتایج نشان داد که بین سلامت روانشناختی افراد بهبودیافته و بازگشت کننده به موادمخدر تفاوت معناداری وجود دارد. از بین ویژگی­های شخصیتی متغیر، خودراهبری و نوجویی و از عامل­های مربوط به سلامت روانشناختی، خودبیمارانگاری، افسردگی، وسواس (01/0>p) و حساسیت (05/0>p) احتمال بازگشت به مصرف مواد را در درمانجویان پیش­بینی کردند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Comparison between Self-Direction, Novelity and Other Personality Traits with Improving and Regressing Mood and Mental Health of Drug Dependents

نویسندگان [English]

  • Mohammad Oruki 1
  • Seyyedeh Masoumeh Hosseininez Rezaei 2

چکیده [English]

 
Aims: Addiction is a physical and mental disease, which because of its progressive nature endangers the health of individual and community in all aspects of life. This study aimed at comparing the personality characteristics and mental health of improved addicted individuals and drug addict`s relapse in narcotic abuse. Method: It was an Ex Post Facto (Causal-Comparative) research and its statistical community comprised of 100 addicted individuals who had returned to the addiction withdrawal centers of Welfare Organization and also 100 improved individuals. The study took place during 4 months from July to October 2011. The Temperament and Character Inventory, Cloninger  TCI (1991) questionnaire, was used for evaluating personality traits and the Psychological health questionnaire SCL-90-R (Derogatis; 1976) was used for evaluating Psychological health of people. Results and conclusion: The results showed a meaningful diffrence between mental health of improved addicted individuals and drug addict`s relapse in narcotic abuse. Also, the results showed that from among mental health factors, some factors such as hypochondriasis, depression, obsession (p

کلیدواژه‌ها [English]

  • Presonality Traits
  • Psychological Health
  • Addiction
  • Selfdirection
  • Novelity
آقا دلاور­پور، محمد. (1387). پیش­بینی بهبودی یا بازگشت به سوء مصرف مواد مخدر بر پایه هوش هیجانی و رویارویی مذهبی. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، سال چهاردهم، شماره 3،    307 -315.
اصغری، اکرم، پورشهباز، عباس، فرهودیان، علی. (1389). ابعاد شخصیتی تأثیر گذار در عود سوءمصرف مواد در وابستگان به مواد، افیونی تحت درمان نگهدارنده با متادون. فصلنامه اعتیادپژوهی، سال پنجم، شماره 19.
ایرجی­پور ، محمد. (1386). مقایسه هوش هیجانی، سبک­های دلبستگی و مهارت­های مقابله­ای معتادان با افراد عادی. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد تربت جام.
اخوت، ولی الله، روان درمانی و چند مقاله دیگر. تهران، پیام، چاپ اول، 83-94.
بشارت، محمد علی، غفوری، بهاره، رستمی، رضا. (1386). مقایسه سبکهای دلبستگی بیماران مبتلا به اختلال­های مصرف مواد و افراد غیر مبتلا. مجله پژوهش در پزشکی، دوره 31، شماره 3، صفحات 265 -271.
ترقی­جاه، صدیقه، نجفی، محمود. (1385). بررسی رابطه­ی آسیب­پذیری در برابر مصرف مواد و در معرض خطر خودکشی بودن با سلامت روانی و میزان بهره­گیری از اعتقادات مذهبی. مجموعه مقالات چهارمین همایش سراسری بهداشت روانی دانشجویی،      91-94.
جزایری، علیرضا، دهقانی، محمود. (1381). بررسی رابطه بین سبک­های دلبستگی، اعتیاد و نیمرخ روانی افراد معتاد در مقایسه با افراد غیر معتاد. فصلنامه اعتیاد پژوهی، سال اول، 56-66.
حاج سید جوادی، علیرضا. (1383). بررسی نقش یکی از عوامل مزاجی شخصیت تازه­جویی در سوءمصرف یا وابستگی به مواد اپیوئیدی. رساله دکترا . تهران، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی.
حاجی­آقازاده، اسماعیل. (1387). مقایسه­ی نیمرخ روانی و سبک­های دلبستگی افراد معتاد در مقایسه با افراد غیر معتاد در مراکز خودمعرف. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات.
حاجی­علیزاده، کبری، بحرینیان، سیدعبدالمجید، نظیری، قاسم، مدرس غروی، مرتضی. (1387). مقایسه نگرش­های ناکارآمد در افراد مبتلا به سوءمصرف مواد و افراد عادی و پیامدهای شناختی آن. فصلنامه اعتیادپژوهی، سال دوم، شماره 7، 68-75.
حیدری پهلویان، احمد. (1382). بررسی مقایسه­ای ویژگی­های شخصیتی معتادان به مواد مخدر با افراد غیر معتاد ساکن شهر همدان. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی وخدمات بهداشتی درمانی همدان، سال دهم، شماره دوم، مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی وخدمات بهداشتی درمانی همدان، 55-62.
حجتی، حمید. (1388). بررسی بهداشت روانی و ارتباط آن با کیفیت زندگی در معتادین. مجله دانشگاه علوم پزشکی یزد، شماره 18، دوره 3، 207-214.
رحمانیان، مهدیه، حسنی، جعفر. (1384). مقایسه هیجان­طلبی در افراد سوءمصرف کننده مواد وافراد بهنجار  .فصلنامه اندیشه و رفتار، شماره 3، 11-41.
رئیسی، فاطمه. (1387). مقایسه سلامت روان و شیوه­های فرزند پروری در بین افراد معتاد و غیر معتاد. مجله علوم رفتاری، دوره دوم، شماره یک، 33-41.
زرین­طلا، خلیل. (1387). بررسی ویژگی­های شخصیتی افراد وابسته به مواد با افراد سالم، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد واحد رودهن.
فتحی، کیهان، مهرابی­زاده هنرمند، مهناز. (1384). بررسی میزان افسردگی، هیجان خواهی، پرخاشگری، سبک­های دلبستگی و تحصیلات والدین به عنوان پیش بین های وابستگی به مواد مخدر در نوجوانان پسر شهر اهواز، مطالعات  تربیتی و روان شناسی دانشگاه فردوسی مشهد، شماره 23، 2-45.
قلعه­ای­ها، علی. (1387). بررسی مقایسه­ای اختلالات روانی و  ویژگی­های شخصیتی در افراد وابسته و غیر وابسته به مواد شهر همدان، مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی همدان، دوره پانزدهم، شماره1، 42-47.
کاویانـی، حسیـن. (1384). اعتبـاریابی و هنـجار سنـجی  پرسشـنامه
سرشت و منش کلونینجر در جمعیت ایرانی، مجله دانشگاه علوم پزشکی تهران، سال 63، شماره 2، 98-89..
کتابی، صمیمه. (1387). بررسی نیمرخ شخصیتی معتادان به مواد مخدر با استفاده از دو نظام شخصیتی کلونینجر و آیزنگ، فصلنامه علمی سوء مصرف مواد، سال دوم، شماره 7، 45-54.
کرینگ، آن. م (1388)، آسیب شناسی روانی. ترجمه شمسی­پور، حمید، دژاکام، محمود، انتشارات ارجمند، چاپ اول.
محمدی، جلال. (1390). بررسی رابطه­ی تاب­آوری و سلامت روان با آسیب­پذیری در برابر سوء مصرف مواد در دانش آموزان شهر ایلام، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد واحد بیرجند.
محمدی، حاتم. (1390).مقایسه­ی سبک­های دلبستگی و اختلال­های خوشه­ی B شخصیت در بیماران مبتلا به اختلال­های مصرف مواد و افراد غیر مبتلا براساس MCMI-II، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه گیلان.
مدنی، پگاه. (1389). بررسی تأثیر مداخلات روانی مبتنی بر مراحل تغییر بر پیشگیری از عود در مصرف­کنندگان کراک، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهرا.
موسوی، اکرم سادات. (1388). مقایسه سبک­های دلبستگی و مقابله­ای در افراد مبتلا به سوء مصرف مواد و افراد غیر مبتلا. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن.
ناروئی، رحیم، منصور، محمود. (1388). شکل­گیری شخصیت، تأمین بهداشت روان و درمان اختلالات روان­شناختی بر اساس نظریه خود تحقق­دهی دینی. دانشجوی دکتری، موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی.
نیک فرید، لیدا، عبدالخالقی، معصومه. (1387). راهنمای والدین درباره پیشگیری و شناخت سوء مصرف مواد و اعتیاد در کودکان  و نوجوانان، تهران، نشر جامعه نگر، چاپ دوم.
 
- Abbate –Daga ,G., Amianto , F. , R ogna ,L., and Fassino ,s. (  2007)   . DO anorectic men share personality traits with opiate dependent men ? A case-contrl study. Addictive behaviors .32 .1.170 -174.
-Acton , G .S .(2003) . Measurment of Impulsivity in a hierarchical model of personality traits : implications for substance use . Substance use & Misuse .38,1,68-83 .
-Adams ,G.R. (2003) .The objective measure of ego identity status : A manual on theary and test construction , Canada : university of Gulf.
-Anderson .T.L ,(1997) , Toward a preliminary macro theory of drug addiction Deviant behavior ,16,353-372.
- Beck, A. T.(2001). Cognitive therapy of substance abuse. Translated by: MA Godarzi. Shiraz: Rahgosha.
-Bekir,p.,Mclellan ,T .,childress ,A.R..Gariti ,p. (1993) . Role peversal in Families of substance Misuers : A Trans –G enerational phenomenon Journal of substance use & misuse ,28,613-630 .
-Bishop,D.L ,Macy- Lewis .J.A.,schne koloth. C .A., puswela .s . (1997) . Ego identity status and reported Alcohol consumption . A study of first year college students . Journal of adolescence ,20.
-casidy, j. & shaver, p.r. (1999); hand book of attachment, theory; research and clinical application london; routledge.
-Cloninger,C.R (1991). Brain networks under lying Personality development. In B . J . Carrol.& J.E. Barret (ed),psychology and the brain. New York Raven press.
-Cloninger,C.R. (2004). Feeling good : the science of well – being.new York ,Oxford university press.
-Cloninger, C.R. Svrakic, D.M. (1994). Differentiating  normal and deviant personality by the seven factor personality model. In Strack S; Lorr, M. (Eds), Differentating Normal and Abnormal Personality. New York. Springer Publishing Co.
-Craig, S., Neumann, M., & Vitacco, A. (2003). Longitudinal assessment of callous/impulsive traits, substance abuse, and symptoms of depression in adolescent. Annals New York Academy of Sciences, Issue, 1008. Available at. http//www.Cas.Unt. Edu/ faculty/ randa/ faculty.
- Evren, C., Evren, B., Yancar, C., and Erkiran,.M. (2007). "Temperament and character model of personality profile of alcohol- and drug dependent inpatients". Comprehensive Psychiatry. 48. 3. 283-288.
- Fassino, S., Abbate Daga, G., Delsedime, N., Rogna, L. and Boggio, S. (2004). "Quality of life and personality disorders in heroin abusers". Drug and Alcohol Dependence, 76, 1, 73-80.
- Gerdner, A., Nordlander, T., Pedersen, T. (2002). "Personality factors and drug of choice in female addicts with psychiatric comorbidity". Substance Use & Misuse, 37, 1, 1-18.
-Hazan,C.,& Shaver,p.(1987).Romantic love conceptualized as an attachment process . Journal of personality and social psychology,42,511-542.
- Hosak, L., Preiss, M., Halir, M., Cermakova, E., and Csemy, L. (2004). "Temperament and character inventory (TCI) personality profile in methamphetamine abusers: a controlled study". European Psychiatry. 19. 4. 193-195.
 
- Kaplan, H.I., & Sadock, B.J. (2003). "Synopsis of psychiatry: behavioral sciences, clinical psychiatry (9 th ed.)". Philadelphia: Williams & Wilkins.
- Kaplan, HI.,Sadock , B.J .(1998) synopsis of psychiatry Behavioral Sciences  and clinical psychiatry .new York .Wiliams & Wilkins, 216 -269.
Main,M.,Kaplan,N.,&Cassidy,J.(1985). security in infancy,childhood:A move to the level of representation monographs of the society for research in child development.
-Margolin, A., Beitel .M .,oliver , Z .S .&Avants, K. (2006,in press ) .Acontrolled study of  a spirituality focoused intervention for in creasing motivation for H I V prevention among drug users . Aids Education of prevention  .
- Pellissolo, A., Said, S., Pezous, A.M., Guillem, E. and Lepine, J.P. (1997). "Personality profiles in substance abusers using the temperament and character inventory (TCI)". Biological Psychiatry, 42. 1. 31S.
- Roozen , H.G.,wart , R.D ., windt, D ., Brink ,w ., yong , C.A., &Kekbof ,A . F .M . (2006) . Asystematic review of the effectiveness of naltrexone in the main tenance treatment of opiod and alchol dependence. European  Neuropsychopharmacology, 16,311-323.
Witkiewitz,K.,Marllat,A.,&Walker,D.(2005).Mind-fulness-basedrelapse prevention for alcohol and substance use disorders: The meditation tortoise wins the race . Journal of cognitive psychotherapy ,19,221-229.
-Yan,Y.,Nabeshima,T.(2009)Mause model of relapse to the abuse of drugs:procedural considerations and characterizations.behavioral Brain Research,196,1-10.
www.aftabnews.ir
www.dchq.ir