شناخت اجتماعی

با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن روانشناسی اجتماعی ایران

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اثربخشی گروه درمانی شناختی متمرکز بر طرحواره بر تعدیل طرحواره های ناسازگار اولیه در دختران نوجوان از خانواده طلاق

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه روانشناسی دانشگاه پیام نور، گرگان، ایران.

2 استادیار گروه روانشناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه کوثر بجنورد، بجنورد، ایران.

3 کارشناس ارشد روانشناسی دانشگاه پیام نور، گلستان، ایران.

4 کارشناس ارشد روانشناسی بالینی دانشگاه علوم و تحقیقات شاهرود، سمنان، ایران.

چکیده

مقدمه: مدل درمان متمرکز بر طرح‌واره یانگ تلفیقی ابتکاری از رفتاردرمانی شناختی با گشتالت و روابط موضوعی رویکردهای روان‌کاوی محسوب می‌شود. پژوهش حاضر با هدف شناسایی اثر آموزش گروه‌درمانی شناختی متمرکز بر طرح‌واره بر تعدیل طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه در دختران نوجوان از خانواده طلاق انجام پذیرفت. روش: پژوهش در چارچوب طرح نیمه آزمایشی پیش‌آزمون  ـ پس‌آزمون با گروه گواه اجرا گردید. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دختران نوجوان از خانواده طلاق در بهزیستی قائم‌شهر در سال 1397 بود که از بین آن‌ها 40 نفر به صورت نمونه در دسترس انتخاب گردیده و به تصادف در دو گروه آزمایش و گواه جایگزین شدند. جهت گردآوری اطلاعات در این پژوهش از پرسشنامه طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه یانگ (1988) استفاده شد و مطابق با طرح آزمودنی‌ها در دو مرحله قبل و بعد از اجرای آموزش گروهی به سنجش درآمدند. برنامه اجرایی به مدت 8 جلسه آموزش گروهی 90 دقیقه‌ای برای گروه آزمایش اجرا شد اما گروه گواه، آموزشی دریافت نکرد. یافته‌ها: جهت تحلیل داده‌ها از تحلیل واریانس تک متغیری استفاده شده و یافته‌ها حاکی از آن بود که گروه‌درمانی شناختی متمرکز بر طرح‌واره، بر حوزه‌های بریدگی/ طرد، خودگردانی و عملکرد مختل، محدودیت­های مختل و دیگر جهت­مندی در دختران نوجوان از خانواده طلاق قائم شهر تأثیر دارد. نتیجه‌گیری: نتیجه پژوهش تأیید کننده اثربخشی طرح‌واره درمانی در اصلاح طرح‌واره‌های ناسازگار بوده و قادر است دختران نوجوان از خانواده طلاق را در تعدیل طرح‌واره‌ها یاری نماید و می‌تواند به عنوان الگویی ثمربخش در مشاوران روان‌شناختی دختران مقیم بهزیستی مورد استفاده قرار بگیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Cognitive Group Therapy Focused on Schema on Adjusting Primary Mmaladaptive Schemas in Adolescent Girls from the Divorce Family

نویسندگان [English]

  • Mojtaba Aghili 1
  • arezou asghari 2
  • soghra haghshenas 3
  • mitra namazi 4

1 Assistant Professor, Department of Psychology, Payame Noor University, Gorgan, Iran.

2 Assistant Professor, Faculty of Humanities, Kosar University of Bojnord, Bojnord, Iran

3 Master of Psychology, Payame Noor University, Golestan, Iran.

4 Master of Clinical Psychology Shahroud University of Science and Research, Semnan, Iran.

چکیده [English]

Aim: The treatment model focused on Yang's schema is an innovative combination of cognitive behavior therapy with Gestalt and thematic relations of psychoanalytical approaches. The present study was conducted to identify the effect of schema-focused cognition group therapy training on the adjustment of primary maladaptive schemas in adolescent girls in divorced families. Method: The research was carried out in the framework of a semi-experimental pre-test and post-test design with a control group. The statistical population included all adolescent girls from the divorce family in Ghaemshahr welfare in 2018, from whom 40 people were selected through convenience sampling and were randomly assigned to the experimental and control groups. Yang's (1988) early maladaptive schemas questionnaire was used to collect data. the subjects were measured according to the research designs in two stages before and after the group training. The program was performed for eight sessions of 90-minute group training for the experimental group, but the control group did not receive any training. Univariate analysis of variance was used to analyze the data. Results: The findings indicated that the cognitive therapy group focused on the schema that affects rejection/rejection, impaired self-management and performance, impaired limitations, and other orientations in adolescent girls in divorced families in Ghaem city. Conclusion: The result of the study confirms the effectiveness of schema therapy in correcting maladaptive schemas and can help adolescent girls in the divorce family to adjust the schemas and can be used as a helpful model in psychological counseling for girls living on welfare.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Hoarding disorder
  • Hording Disorder
  • Working memory
  • Sustain Attention
  • Response Inhibition
  • Executive Functions
مراجع
احمدزاده سامانی، س.؛ دهقانی، ا.؛ کلانتری، م. و رضایی دهنوی، ص (1400). «اثربخشی طرحواره‌درمانی بر اجتناب شناختی دانش‌آموزان دختر دارای طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه». توانمندسازی کودکان استثنایی، 12(2)، 73-83.
آهی، ق.؛ محمدی فر، م. ع. و بشارت، م. ع (1394). «پایایی و اعتبار فرم کوتاه پرسشنامه طرح‌واره‌های یانگ». مجله روانشناسی و علوم تربیتی، سال 37، شماره 3 ، 20-5.
رشادی، ح.؛ گلپایگانی، ف.؛ ، ب و مجدیان، و (1398). «اثربخشی بازی درمانی گروهی بر تاب‌آوری و راهبردهای خودمهارگری کودکان طلاق»، فصلنامه سلامت روان کودک، ۶ (۴) :۶۳-۷۳.
سیفی زاده آرانی، ح.؛ زارعی محمود آبادی، ح. و بخشایش، ع. ر (1398). «رابطه طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه و سازگاری زناشویی با واسطه­گری ترس از صمیمیت در متأهلین». خانواده پژوهی، سال پانزدهم، شماره 60، صص ۴۶۷-۴۸۶.
شاهمرادی، ذ. ا.؛ خالقی پور، ش. و مسجدی، م (1397). «مقایسه اثربخشی "طرح‌واره درمانی" و "شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی" بر طرح‌واره‌های ناسازگار و سلامت عمومی بیماران مبتلا به ویتیلیگو». فصلنامه مدیریت ارتقای سلامت،۷ (۶) :۴۲-۵۲.
شعبان، م.؛ پیوسته گر، م.  خسروی، ز (1400). «اثربخشی مدل بومی‌سازی شده طرح‌واره درمانی بر تعدیل طرح‌واره‌های درمانگران». فصلنامه علمی پژوهشی علوم روان‌شناختی، ۲۰ (۱۰۰) :۵۲۰-۵۱۱.
صیادی، گ.؛ گل محمدیان، م. و رشیدی، ع. ر (1396). «اثربخشی طرح‌واره درمانی بر احساس حقارت دختران نوجوان خانواده‌های طلاق». پژوهش‌های روان‌شناسی بالینی و مشاوره (مطالعات تربیتی و روان‌شناسی)، دوره 7، شماره  1، ص 89 ـ 100.
عسگری ا. و گودرزی، ک (1397). «اثربخشی طرحواره‌درمانی هیجانی بر دلزدگی زناشویی زوجین در آستانه طلاق». مجله مطالعات ناتوانی. ۸ (1) :۵۵-50.
عیسی زاده، ف.؛ حیدری، ش.؛ آقاجان بگلو، س. و صفاری نیا، م (1399). «بررسی اثربخشی طرح‌واره درمانی بر بهبود سازگاری اجتماعی و سرمایه روان‌شناختی در افراد دارای اختلال هویت جنسی (ترنس سکشوال)». پژوهش‌های روانشناسی اجتماعی، 10(37), 13-28.
فریدون پور، ز.؛ کلهری، ص.؛ محسنی، ف. و نامجو، ف (1399). «مقایسه اثربخشی آموزش طرح‌واره درمانی و ایماگوتراپی بر ترس از ازدواج و نگرش به انتخاب همسر در دختران مجرد». خانواده درمانی کاربردی، 1(1), 100-124.
قادری، ف.؛ کلانتری، م.؛ و مهرابی، ح. ع (1395). «اثربخشی طرح‌واره درمانی گروهی بر تعدیل طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه و کاهش علائم اختلال اضطراب اجتماعی». مطالعات روان‌شناسی بالینی، 6(24)، 1-28.
کاملی، ز.؛ قنبری هاشم آبادی، ب. ع. و آقامحمدیان شعرباف، ح (1390). «بررسی اثربخشی گروه‌درمانی شناختی متمرکز بر طرح‌واره بر تعدیل طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه در دختران نوجوان بی‌سرپرست و بد سرپرست». پژوهش‌های روان‌شناسی بالینی و مشاوره، سال اول، شماره 1، 98-83.
کرباسدهی، ف.؛ ابوالقاسمی، ع. و رهبر کرباسدهی، ا (1398). «اثربخشی طرح‌واره درمانی بر تاب‌آوری روان‌شناختی و توانمندی اجتماعی دانش‌آموزان با نشانه‌های افسردگی». مطالعات روان‌شناختی، 15(4)، 73-90.
معین الغربایی، ف.؛ نو فرستی، ا.؛ کرملو، س. و گنجی، ن (1396). «مقایسه سبک‏های اسنادی، طرح‌واره‏های ناسازگار اولیه و نگرش‏های ناکارآمد (سه بعد از شناخت اجتماعی) در افراد افسرده و عادی». دو فصلنامه علمی- پژوهشی شناخت اجتماعی، 6 (1)، 91-104.
مرادی، ش. و اخانی، ا (1398). «مقایسه اختلال‌های روان‌شناختی فرزندان طلاق با همتایان عادی». رویش روان‌شناسی.۸ (۱۱) :۱۱۱-۱۱۸.
مکوند حسینی، ش.؛ رضایی، ع. م. و عزالدین، م (1393). «اثربخشی گروه‌درمانی شناختی متمرکز بر طرح‌واره بر تعدیل طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه نوجوانان بی‌سرپرست و بد سرپرست». روان‌شناسی بالینی، 6(2)، 1-11.
محمدی نژاد، ب.؛ ربیعی، م (1394). «بررسی اثربخشی طرح‌واره درمانی بر کیفیت زندگی و بهزیستی روان‌شناختی زنان مطلقه». نشریه طب انتظامی، دوره  4، شماره  3، صص190-179.
نامنی، ا.؛ سعادت، س. ح.؛ کشاورز افشار، ح. و عسکرآبادی، ف (1398). «اثربخشی مشاوره گروهی مبتنی بر طرح‌واره درمانی بر کیفیت رابطه زناشویی، تمایزیافتگی و سخت رویی در زنان متقاضی طلاق در میان فرزندان رزمندگان دفاع مقدس». مجله طب نظامی، ۲۱ (۱) :۹۱-۹۹.
یانگ، ج.؛ کلوسکو، ژ. و ویشار، م (1950). طرح‌واره درمانی (راهنمای کاربردی برای متخصصین بالینی). مترجمان: حسن حمید پور و زهرا اندوز (1394). تهران: ارجمند.
یگانه راد، ن.؛ توزنده جانی، ح. و باقرزاده گلمکانی، ز (1399). «مقایسه اثربخشی طرح‌واره درمانی و درمان مبتنی بر شفقت بر تاب‌آوری و تحمل ابهام در زنان متقاضی طلاق». فصلنامه علمی - پژوهشی روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی، 11(41)، 89-112.
یانگ، ج.؛ کلوسکو، ژ. و ویشار، م (2003 ). طرح‌واره درمانی. ترجمه حسن حمید پور و زهرا اندوز (1394). جلد اول. انتشارات ارجمند.
Berry, L., Stoyles, G., & Donovan, M. (2010). Postseparation parenting education in a Family Relationship Centre: A pilot study exploring the impaction perceived parent-child relationship and acrimony. Journal of Family Studies, 16, 224-236.
Brewer, M. M. (2010). The Effects of Child Gender and Child Age at the Time of Parental Divorce on the Development of Adult Depression. Unpublished master's dissertation.United States, Minnesota: Department of Psychology, Walden University.
Damiano, S. R., Reece, J., Reid, S., Atkins, L., & Patton, G. (2015). Maladaptive Schemas in Adolescent Females with Anorexia Nervosa and Implications for Treatment. Eating Behaviors, 16, 64-71.
DeLongis A, Zwicker A. (2017). Marital satisfaction and divorce in couples in stepfamilies. Curr Opin Psychol.13: 158–161.
Jeremy, A. (2015). The temporal effects of divorces and separations on children's academic achievement and problem behavior. Journal of Divorce and Remarriage, 56, 25- 42.
Potter, D. (2017). Psychosocial well-being and the relationship between divorce and children's academic achievement. Journal of Marriage and Family, 72, 933-946.
Taylor,C, Bee, P,&  Haddock , G. (2016).Does schema therapy change schemas and symptoms? A systematic review across mental health disorders. Psychology and Psychotherapy: Theory, Research and Practice.90,3, 456–479.
Virgil Zeigler-Hill, V., Z., Green, B., A., Arnau, R., C., Sisemore, T., B., & Myers, E. M. (2011). Trouble ahead, trouble behind: Narcissism and early maladaptive schemas. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry.42, 96-103.
Vlierberghe LV, Braet C, Bosmans G, Rosseel Y, Bogels S.(2010). Maladaptive schemas and psychopatology: On the utility of Young's schema theory in youth. Cogn Ther Res . 34: 316-32.
Waller, G, & et al, )2001(, Psychometric Properties of the Long &Short Versions of the Young Schema Questionnative, Cognitive Therapy and Research, v. 25, p. 137-147.
Yousefi N, Etemadi A, Bahrami F, Ahmadi A, Fatehi-Zadeh M.(2010). [Comparing of early maladaptive schemas among divorced and non-divorced couples as predictors of divorce]. Journal of psychiatry and clinical psychology . 16(1): 21-33.
Young, J. E. (1994). Cognitive therapy for personality disorders: A schema focused approach. Professional Resource Exchange (Rev. ed.). Sarasota, FL: Professional Resource Press.
Young, J. E. (1998). Young Schema Questionnaire Short Form. New York: Cognitive Therapy Center.
Schmidt, N. B., Joiner, T. E., Young, J. E., & Telch, M. J. (1995). The schema questionnaire: Investigation of psychometric properties and the hierarchical structure of a measure of maladaptive schemas. Cognitive Therapy and Research, 19,321-295.
Young, J. E, Klosko, J. S &,. Weishaar, M. E. (2015). Translated by Hamidpoor, H & Andoz, Z. Schema Therapy: A Practical Guide, Tehran: Arjmand. (Text in Persian).
شناخت اجتماعی
دوره 10، شماره 20 - شماره پیاپی 20
بهمن 1400
صفحه 223-235
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار