با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن روانشناسی اجتماعی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک، ایران.

2 کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک، ایران.

چکیده

هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر اهمالکاری تحصیلی، خودناتوان سازی و انعطاف‌پذیری شناختی در دانش آموزان معتاد به شبکه‌های اجتماعی بود. پژوهش حاضر، یک مطالعه نیمه‌آزمایشی از نوع پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری در این پژوهش کلیه دانش‌آموزان مقطع متوسطه شهر اراک در سال تحصیلی 1401-1402 بود که تعداد 30 نفر از آنها به روش نمونه گیری دردسترس (دانش آموزان با نمره‌ی بالاتر از سطح برش-50- در پرسشنامه اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی مبتنی بر موبایل) به عنوان نمونه انتخاب شدند. شرکت‌کنندگان با گمارش تصادفی به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شده و گروه آزمایش 8 جلسه درمان دریافت کرد. شرکت‌کنندگان به عنوان پیش آزمون و پس آزمون به پرسشنامه اهمالکاری تحصیلی سولومون و راثبلوم (1984)، پرسشنامه خودناتوان سازی جونز و رودولت (1982) و پرسشنامه انعطاف‌پذیری شناختی دنیس و وندروال (2010) پاسخ دادند. نتایج نشان داد درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد موجب کاهش اهمالکاری تحصیلی، خودناتوان سازی و بهبود انعطاف-پذیری شناختی در دانش آموزان معتاد به شبکه‌های اجتماعی تأثیر دارد (p<0/01). درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد می‌تواند جز برنامه‌های مداخلاتی مراکز مشاوره مدارس به منظور کاهش اهمالکاری و سایر متغیرهای دخیل در گروه‌های هدف باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Ttreatment based on Acceptance and Commitment on Academic Procrastination, Self-Disability and Cognitive Flexibility in Students Addicted to Social Networks

نویسندگان [English]

  • reyhane sheykhan 1
  • mohadese noori 2

1 Assistant Professor Department of Psychology, Islamic Azad University, Arak, Iran.

2 M.A. Faculty of humanity, department of psychology, Arak University, iran.

چکیده [English]

the purpose of this study was to investigate the effectiveness of acceptance and commitment therapy on academic procrastination, self-disability and cognitive flexibility in students addicted to social networks. The current research was a semi-experimental study of pre-test-post-test type with a control group. The statistical population in this research was all secondary school students in the city of Arak in the academic year 1401-1402, of which 30 were selected by available sampling method (students with a score higher than the cut-off level of 50 in the Internet Addiction Questionnaire). mobile-based social networks) were selected as samples. The participants were divided into two experimental and control groups by random assignment, and the experimental group received 8 treatment sessions. As a pre-test and post-test, the participants answered the academic procrastination questionnaire of Solomon and Rothblom (1984), the self-handicapping questionnaire of Jones and Rodolt (1982) and the cognitive flexibility questionnaire of Dennis and Vanderwaal (2010). The results showed that treatment based on acceptance and commitment reduces academic procrastination, self-disability and improves cognitive flexibility in students addicted to social networks (p<0.01). Treatment based on acceptance and commitment can be one of the intervention programs of school counseling centers in order to reduce procrastination and other variables involved in the target groups.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Treatment based on Acceptance and Commitment
  • Addiction to Social Networks
  • Academic Procrastination
  • Self-Disability and Cognitive Flexibility
حمیدی، فریده، مهدیه نجف آبادی، مجید و نمازیان نجف آبادی، ثمانه. (1394). بررسی رابطه بین اعتیاد به اینترنت و اهمالکاری تحصیلی در دانش آموزان متوسطه. فصلنامه فناوری آموزش و یادگیری، 1(3)، 89- 106.
خواجه‏احمدی، معصومه، پولادی، شهناز و بحرینی، مسعود. (1395). طراحی و روانسنجی پرسشنامه اعتیاد به شبکه‏های اجتماعی مبتنی بر موبایل. نشریه روان‏پرستاری، 4، 43- 51.
چاری مسعود، حسین و دهقانی، یوسف. (1387). پیش بینی میزان اهمالکاری تحصیلی بر اساس راهبردهای خودتنظیمی در یادگیری. پژوهش در نظام‏های آموزشی، 2(4)، 63- 73.
زار کوئی پور، افسانه؛ ثناگوی محرر، غلامرضا و شیرازی، محمود (1401). اثربخشی درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش بر اهمالکاری تحصیلی و ناسازگاری رفتاری دانش‏آموزان پسر دارای اضطراب امتحان، مجله دانشگاه علوم پزکی رفسنجان، 12، 3-16.
عین بیگی، افشین؛ سلیمانیان، علی اکبر و جاجرمی، محمود (1400). مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و درمان وجودی بر افزایش انعطاف‏پذیری شناختی سالمندان، مجله علوم پزشکی خراسان شمالی، 13 (1)، صص. 87-92.
فصیحی، رویا؛ اسدی، جوانشیر؛ حسن زاده، رمضان و درخشانپور، فیروزه (1398). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر انعطاف پذیری شناختی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گرگان، مجله مطالعات ناتوانی، 9 (45)، صص.1-6.
فیروزکوهی برنج آبادی، مجید؛ پورحسین، مهشید و قاسمی ارگنه، محمد (1399). کارایی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر دشواری‏های بین فردی و اعتیاد به اینترنت در میان دانش آموزان، فصلنامه پژوهش‏های کاربردی روانشناختی، 2 (12)، 283-301.
قنبرپور گنجاری، مهرداد؛ نوبخت، هانیه و خواجه پور، میلاد (1398). اثربخشی گروه‏درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد در کاهش خود ناتوان‏سازی تحصیلی دانش‏آموزان پسر مقطع متوسطه، رویش روانشناسی، 8 (8)، صص. 213- 219.
گرایلی مشک آبادی، الهه حیدری، شعبان و فخری، محمد کاظم (1400). مقایسه اثربخشی درمان شناختی- رفتاری و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر اهمال کاری تحصیلی در دانش آموزان خود آسیب رسان، مطالعات و تازه‏های روانشناختی نوجوان و جوان، 2 (2)، صص. 337-348.
ولی زاده، شاهرخ؛ مکوندی، بهنام؛ بختیارپور، سعید و حافظی، فریبا (1399). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر تاب آوری و انعطاف پذیری شناختی در زندانیان، نشریه مدیریت و ارتقای سلامت، 9 (4)، صص. 80-89.
Boonvisudhi, T., & Kuladee, S. (2017). Association between Internet addiction and depression in Thai medical students at Faculty of Medicine, Ramathibodi Hospital. PloS one, 12(3), e0174209.‏ DOI: 10.1371/journal.pone.0174209
Brockman, C., Snyder, J., Gewirtz, A., Gird, S. R., Quattlebaum, J., Schmidt, N., ... & DeGarmo, D. (2016). Relationship of service members’ deployment trauma, PTSD symptoms, and experiential avoidance to postdeployment family reengagement. Journal of Family Psychology, 30(1), 52-62.‏  DOI: 10.1037/fam0000152
Brown, K. W., & Ryan, R. M. (2003). The benefits of being present: mindfulness and its role in psychological well-being. Journal of personality and social psychology, 84(4), 822-835. Doi: 10.1037/0022-3514.84.4.822
Burnay, J., Billieux, J., Blairy, S., & Larøi, F. (2015). Which psychological factors influence Internet addiction? Evidence through an integrative model. Computers in Human Behavior, 43, 28-34. DOI: 10.1016/j.chb.2014.10.039
Dong, G., & Potenza, M. N. (2014). A cognitive-behavioral model of Internet gaming disorder: Theoretical underpinnings and clinical implications. Journal of psychiatric research, 58, 7-11.‏ DOI: 10.1016/j.jpsychires.2014.07.005
Gadbois, s. a., & sturgeon, r. d. (2011). Academic self handicapping: relationships with learning specific and general self-perception and academic performance over time. British journal of educational psychology, 81(2), 107- 222. DOI: 10.1348/000709910X522186.
Gagnon, J., Dionne, F., Raymond, G., & Grégoire, S. (2019). Pilot study of a Web-based acceptance and commitment therapy intervention for university students to reduce academic procrastination. Journal of American College Health, 67(4), 374-382.‏ DOI: 10.1080/07448481.2018.1484361
Gross, J. J. (2015). Emotion regulation: Current status and future prospects. Psychological inquiry, 26(1), 1-26.‏ DOI: 10.1080/1047840X.2014.940781
Gustavson, D. E., & Miyake, A. (2017). Academic procrastination and goal accomplishment: A combined experimental and individual differences investigation. Learning and individual differences, 54, 160-172.‏  DOI: 10.1016/j.lindif.2017.01.010
Hayes, S. C., Levin, M. E., Plumb-Vilardaga, J., Villatte, J. L., & Pistorello, J. (2013). Acceptance and commitment therapy and contextual behavioral science: Examining the progress of a distinctive model of behavioral and cognitive therapy. Behavior therapy, 44(2), 180-198.‏ DOI: 10.1016/j. beth. 2009. 08.002
Hayes, S. C., Luoma, J. B., Bond, F. W. (2006). Acceptance and commitment therapy: Model, processes and outcomes. Behaviour research and therapy, 44(1), 1-25.‏ DOI: 10.1016/j.brat.2005.06.006
Hayes, S. C., Pistorello, J., & Levin, M. E. (2012). Acceptance and commitment therapy as a unified model of behavior change. The Counseling Psychologist, 40(7), 976-1002.‏ doi.org/10.1177/ 0011000012460836
Hayes, S. C., & Strosahl, K. D. (Eds.). (2004). A practical guide to acceptance and commitment therapy. Springer Science & Business Media.‏
Hooshyar, D., Pedaste, M., & Yang, Y. (2020). Mining educational data to predict students’ performance through procrastination behavior. Entropy, 22(1), 12.‏ DOI: 10.3390/e22010012
Hormes, J. M., Kearns, B., & Timko, C. A. (2014). Craving F acebook? Behavioral addiction to online social networking and its association with emotion regulation deficits. Addiction, 109(12), 2079-2088.‏ DOI: 10.1111/add.12713
Huber, L., Plötner, M., & Schmitz, J. (2019). Social competence and psychopathology in early childhood: a systematic review. European child & adolescent psychiatry, 28, 443-459.‏ DOI: 10.1007/s00787-018-1152-x.
Izadpanah, S., & Charmi, M. (2022). The effect of social networks on academic self-handicapping with the mediating role of self-regulatory learning strategies and academic achievement among EFL students. Frontiers in Psychology, 13.‏  DOI: 10.3389/fpsyg.2022.987381
Jagadeesan, N., & Kanchana, M. (2023). Integrating REBT and ACT: An intervention study for managing academic self-handicapping among young adults. International Journal of School & Educational Psychology, 1-12.‏ DOI:org/10.1080/21683603.2023.2170940
Kitazawa M., Yoshimura M., Murata M., Sato-Fujimoto Y., Hitokoto H., Mimura M., et al.. (2018). Associations between problematic internet use and psychiatric symptoms among university students in Japan. Psychiatry Clin. Neurosci. 72, 531–539. DOI: 10.1111/pcn.12662
Kuss, D. J., & Lopez-Fernandez, O. (2016). Internet addiction and problematic Internet use: A systematic review of clinical research. World journal of psychiatry, 6(1), 143-176. DOI: 10. 5498/wjp.v6.i1.143
Lutz, A., Brefczynski-Lewis, J., Johnstone, T., & Davidson, R. J. (2008). Regulation of the neural circuitry of emotion by compassion meditation: effects of meditative expertise. PloS one, 3(3), e1897.‏ DOI: 10.1371/journal. pone. 0001897
Malyshev, I., and Arkhipenko, I. (2019). Interrelation between procrastination and Internet addiction in high school students in the context of risks of modern education. SHS Web of Conferences 70, 08030. DOI: 10.1051/shsconf/ 20197008030
Paliliunas, D., Belisle, J., & Dixon, M. R. (2018). A randomized control trial to evaluate the use of acceptance and commitment therapy (ACT) to increase academic performance and psychological flexibility in graduate students. Behavior analysis in practice, 11, 241-253.‏ DOI: 10.1007/s40617-018-0252-x
Roditi, D., & Robinson, M. E. (2011). The role of psychological interventions in the management of patients with chronic pain. Psychology Research and Behavior Management, 4(1): 41-9. DOI: 10.2147/ PRBM.S15375
Steel, P. (2007). The nature of procrastination: a meta-analytic and theoretical review of quintessential self-regulatory failure. Psychological bulletin, 133(1), 65-94. DOI: 10.1037/0033-2909. 133.1.65
Turi A, Miri M, Beheshti D, Yari E, Khodabakhshi H,  Anani Sarab G. (2015).  Prevalence of Internet Addiction and its relationship with anxiety, stress, and depression in intermediate students in Birjand city in . J Birjand Univ Med Sci. 22(1):1-9. http://journal. bums. ac.ir/article-1-1705-en.html
Wallace, P. (2014). Internet addiction disorder and youth: There are growing concerns about compulsive online activity and that this could impede students' performance and social lives. EMBO reports, 15(1), 12-16.‏ DOI: 10.1002/embr.201338222
Wang, S., Zhou, Y., Yu, S., Ran, L. W., Liu, X. P., & Chen, Y. F. (2017). Acceptance and commitment therapy and cognitive–behavioral therapy as treatments for academic procrastination: A randomized controlled group session. Research on Social Work Practice, 27(1), 48-58.‏ DOI: 10.1177/1049731515577890
Weinstein, A., & Lejoyeux, M. (2010). Internet addiction or excessive internet use. The American journal of drug and alcohol abuse, 36(5), 277-283.‏ DOI: 10.3109/00952990.2010.491880
Xue, Y.,  Xue, B.,  Zheng, X.,   Shi, L., Liang, P., and etal. (2023).  Associations between internet addiction and psychological problems among adolescents: description and possible explanations. Front Psychol, 14: 1097331. DOI. 10.3389/fpsyg. 2023. 1097331
Yildiz, B., & Iskender, M. (2021). The secure attachment style oriented psycho-educational program for reducing intolerance of uncertainty and academic procrastination: Yıldız & Iskender: Secure attachment, academic procrastination & intolerance of uncertainty. Current Psychology, 40 (4), 1850-1863.‏ DOI:10.1007/s12144-018-0112-4
Zettle, R. D. (2003). Acceptance and commitment therapy (ACT) vs. systematic desensitization in treatment of mathematics anxiety. The psychological record, 53, 197-215.‏ DOI:10.1007/ BF03395440.