نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• طاهره لطفی زاده ¹
• میر شهرام صفری ²
• حسین زارع ³
• کامبیز پوشنه ⁴
• محمد حسن آسایش ⁵

¹ دانشجوی دکتری مشاوره، گروه تربیت و مشاوره، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

² استادیار مرکز تحقیقات علوم اعصاب، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

³ استاد گروه روان‌شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

⁴ دانشیار گروه تربیت و مشاوره، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

⁵ استادیار گروه مشاوره، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

این پژوهش با هدف تعیین اثربخشی برنامه پارادوکس درمانی بر کارکردهای رفتاری، تنظیم هیجان و عملکردهای مغزی به وسیله اف نیرز در درمان ترس از پرواز انجام شد. طرح پژوهش حاضر نیمه‌آزمایشی از نوع پیش‌آزمون – پس‌‌‌‌آزمون با گروه آزمایش (آموزش پارادوکس درمانی) و یک گروه گواه (هر گروه 13 نفر) با آزمون پیگیری 1 ماهه بود. جامعه آماری این پژوهش شامل افرادی بود که ترس از پرواز داشتند و در سال 1402 در شهر تهران طی فراخوانی از آن‌ها دعوت به همکاری شد. از پرسشنامه ترس از پرواز، پرسشنامه تنظیم هیجان و طیف نگاری کارکردی مادون قرمز نزدیک (اف نیرز) برای گردآوری داده‌ها استفاده شد و همچنین از پروتکل 5 جلسه‌ای (هر هفته یک جلسه و هر جلسه 60 دقیقه) برنامه پارادوکس درمانی برای مداخله استفاده شد. داده‌ها با روش‌های تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر و آزمون تی-تست تجزیه و تحلیل شدند. یافته‌ها حاکی از آن بود که برنامه پارادوکس درمانی باعث بهبود کارکردهای رفتاری شد و همچنین میانگین سیگنال کنتراست اکسی‌هموگلوبین کانال‌های نیمکره چپ در پس آزمون، کاهش معناداری نسبت به پیش آزمون داشته است (05/0>p) اما بر روی تنظیم هیجان اثربخشی معناداری نداشت (05/0<p). در مجموع برنامه پارادوکس درمانی دارای اهمیت زیادی در بهبود ترس از پرواز است و می‌تواند کارکردهای رفتاری و عملکرد مغزی فرد را ارتقا ببخشد و می‌توان از این روش برای درمان ترس از پرواز استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

• پارادوکس درمانی
• ترس از پرواز
• تنظیم هیجان
• عملکرد مغزی
• کارکردهای رفتاری

موضوعات

• روانشناسی بالینی

عنوان مقاله [English]

Effectiveness of Paradox Therapy on Behavioral Functions, Emotional Regulation, and Brain Functions by FNIRS in the Treatment of Aerophobia

نویسندگان [English]

• tahereh lotfizadeh ¹
• Mir shahram Safari ²
• hosein zare ³
• Kambiz Poshneh ⁴
• Mohammad Hasan Asayesh ⁵

¹ PhD Student in Counseling, Education and Counseling Department, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.

² Assistant Professor, Neuroscience Research Center, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.

³ Professor of Psychology, Payam Noor University, Tehran, Iran.

⁴ Associate Professor of Education and Counseling Department, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

⁵ Assistant Professor of Counseling Department, University of Tehran, Tehran, Iran

چکیده [English]

This research was conducted to determine the effectiveness of paradox therapy on behavioral functions, emotional regulation, and brain functions by FNIRS in treating aerophobia. The current research design was a semi-experimental pre-test-post-test type with an experimental group (paradox therapy) and a control group (13 people in each group) with a 1-month follow-up test. The statistical population of this research included people who were fear of flying, and they were invited to participate in an invitation in 2024 in Tehran. Fear of flying questionnaire, emotion regulation questionnaire and Functional near-infrared spectroscopy (FNIRS) were used to collect data and also 5 session protocol (one session per week and 60 minutes each session) of paradox therapy was used for intervention. The data were analyzed with the methods of analysis of variance with repeated measurements and t-tests. The findings indicated that the paradox therapy program improved the behavioral functions and also the average oxyhemoglobin contrast signal of the left hemisphere channels in the post-test had a significant decrease compared to the pre-test (p<0.01), but it had no significant effect on emotion regulation (p>0.01). In general, paradox therapy is very important in improving the fear of flying. It can improve the behavioral and brain functions of a person, and this method can be used to treat the fear of flying.

کلیدواژه‌ها [English]

• Aerophobia
• behavioral functions. brain functions
• emotional regulation
• paradox therapy