با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن روانشناسی اجتماعی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم تربیتی واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی

2 استادیار گروه علوم تربیتی واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی

3 دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی

چکیده

مقدمه: هدف این مقاله بررسی و مقایسه مؤلفه‌های دموکراسی آموزشی در مدارس غیرانتفاعی و دولتی و تأثیر آن بر مهارت تفکر انتقادی و اجتماعی دانش‌آموزان دوره متوسطه اول بوده است. روش: تحقیق توصیفی از نوع زمینه‌یابی و علی مقایسه‌ای بوده است. جامعه آماری در این تحقیق شامل کلیه معلمان و دانش‌آموزان دوره راهنمایی تحصیلی است که در سال 92ـ1391 در مدارس دخترانه شهر گچساران مشغول بودند. روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای بود که از بین 22 مدرسه دخترانه 2 مدرسه غیرانتفاعی و 2 مدرسه دولتی به تصادف انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفت. ابزار جمع‌آوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته مؤلفه‌های دموکراسی آموزشی بود که روایی آن به تأیید 5 نفر از اساتید تعلیم و تربیت رسید و پرسش‌نامه گرایش به تفکر انتقادی ریکتس بود که پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ 79/٠ به دست آمد و پرسش‌نامه سوم، پرسش‌نامه مهارت اجتماعی ایندربیتزن و فوستر بود که پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ 86/٠ به دست آمد. اطلاعات جمع‌آوری شده از پرسش‌نامه‌ها با استفاده آزمون t تست گروه‌های مستقل، تحلیل واریانس و آزمون تعقیبی توکی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته­ها: نتایج نشان داد که بین مدارس غیر‌انتفاعی و دولتی دوره راهنمایی از لحاظ میزان برخورداری از مؤلفه­های دموکراسی آموزشی تفاوت معنادار وجود داشت و مدارس غیر‌انتفاعی از وضعیت بهتری برخوردار بودند همچنین بین نمره تفکر انتقادی و مهارت اجتماعی دانش‌آموزان مدارس غیرانتفاعی و دولتی تفاوت معنادار بود. نتیجه­گیری: در کل در هر دو مورد نمرات دانش‌آموزان مدارس غیرانتفاعی بهتر بود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Educational Democracy and Its Effects on Students’ Critical Thinking and Social Skills in Middle School

نویسندگان [English]

  • abbas gholtaj 1
  • abdol mohammad taheri 2
  • fatemeh marahel 3

1 Assistant Professor in Curriculum Studies, Marvdasht Branch, Islamic Azad University

2 Assistant Professor in Curriculum Studies, Shiraz Branch, Islamic Azad University

3 M.A. student in Education Manegment, Shiraz Branch, Islamic Azad University

چکیده [English]

Introduction: The aim of this research was to study and compare the components of educational democracy in non-profit and public schools and its relationship with critical thinking and social skills of students in middle schools of Gachsaran city. Method: The research method was descriptive and comparative. The statistical population included all students and teachers of female guidance schools in 2011-12. There were 75 and 160 teachers in non-profit and public schools, respectively. The second population included female students of guidance schools in 2011-12 who were 320 and 820 in non-profit and public schools, respectively. The method of sampling was randomized clustering. From each type of school 2 were selected randomly. An author-made questionnaire for components of educational democracy whose reliability was confirmed by 5 professors was used. The second questionnaire was Critical Thinking Tendency of Rikth whose reliability was obtained as 0.79 using Cronbach's Alpha. The third questionnaire was Social Skills Questionnaire of Inderbitsen whose reliability was obtained as 0.86 using Cronbach's Alpha. The obtained data from questionnaires were analyzed using descriptive statistics (computation of frequency, frequency percentage, cumulative percentage, mean, and standard deviation) and comprehensive statistics (T- test for independent groups). Results: The obtained results suggested that there is a significant difference between public and non-profit schools for components of educational democracy meaning, so that non-profit schools have better status. Also, there was a significant difference between critical thinking and social skills of female students of public and non-profit schools. Conclusions: The scores of non-profit students were better in both cases.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Educational Democracy
  • Critical thinking
  • social skills
ـ بشیریه، ح. (1387). درس­های دموکراسی برای همه. تهران: نگاه معاصر.
ـ پیروی، ف. ( 1392). بررسی میزان توجه به تفکر انتقادی در برنامه درسی علوم اجتماعی دوره متوسطه. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت.
ـ خواجه­زاده، ر. (1389). بررسی میزان توجه به مؤلفه­های تفکر انتقادی در برنامه درسی تاریخ معاصر ایران. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت.
ـ خوی نژاد، غ.ر. (1380). روش­های پژوهش در علوم تربیتی. تهران: سمت.
ـ سجادی، س.م. (1384) . «چالش‌های تربیت مدنی در نظام آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران». فصلنامه مطالعات تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه فردوسی، سال ششم، شماره 2، 160ـ143 .
 ـ شریعتمداری، ع. (1384). جامعه و تعلیم و تربیت. تهران: امیر کبیر.
ـ قلتاش، ع. (1388) نقد و بررسی رویکردهای تربیت شهروندی در برنامه درسی دوره ابتدایی ایران وارایه طرح برنامه درسی تربیت شهروندی در برنامه درسی دوره ابتدایی ایران به منظور ارایه طرح پیشنهادی برنامه درسی تربیت شهروندی. پایان­نامه دکترای تخصصی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان اصفهان.
ـ قلتاش، ع.؛ یارمحمدیان، م.ح.؛ فروغی ابری، ا.ع. و میرشاه جعفری، س.ا. (1389). «نقد و بررسی رویکرد پیشرفت­گرای تربیت شهروندی در برنامه درسی دوره ابتدایی ایران». مجله علوم تربیتی دانشگاه شهید چمران اهواز، دوره ششم، شماره 2، 62ـ37.
 ـ قلتاش، ع. (1391). تربیت شهروندی (رویکردها ودیدگاه­ها وبرنامه درسی). تهران: یادواره کتاب.
ـ گوتک، ج. (1388). مکاتب فلسفی و آرای تربیتی. ترجمه محمد جعفر پاک سرشت. تهران: انتشارات سمت
ـ مراحل، ف. (1391). بررسی مقایسه‌ای مؤلفه‌های دموکراسی آموزشی در مدارس غیرانتفاعی و دولتی و تأثیر آن بر رشد مهارت تفکر انتقادی و اجتماعی دانش‌آموزان دوره راهنمایی شهر گچساران. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز.
ـ محمدجانی، ص. (1389). بررسی میزان برخورداری کتب درسی دوره متوسطه و دانش­آموزان پایه سوم متوسطه شهر شیراز از مهارت­های شهروندی. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت.
ـ میرلو، م.م. (1387). پیوند دموکراسی و تعلیم و تربیت. www. Jame Jam online.ir {تاریخ دسترسی 6 مهر1391}.
ـ یزدان­دوست، آ. (1388). بررسی رویکردهای تربیت شهروندی در کتب درسی علوم انسانی دوره راهنمایی تحصیلی. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت.
- Banks, J. (2008). “Diversity, group identity, and citizenship education in a global age”. Educational Research, 37(3), 129-139.
- Gresham, F.M. & Elliott, S.N. (1984). “Assessment and classification of children's social: A Review of methods and issues”. School Psychology Review.13, PP. 292-301.
 - Magnussen, L.; Inshida, D. & Itono, J. (2000). “The use of inquiry based learning”. J.of  Nursing Education,39,8, PP. 360-364.
- Omo, M. & Ojugo, O. )2009).An assessment of citizenship education in Nigeria”. Journal of Social Studies, 3(1).
- Phillips, H. & Moroz, W. )1997(. “Research finding on students perception of political awareness and The Characteristics of a "Good Citizen"”. Youth Studies Australia, 1(15), 13-19.
- Torney-Purta J. & Wilkenfeld, B. )2009(. Paths to 21st Century Competencies through Civic Education Classrooms. Department of Human Development University of Maryland.
- Torney-Purta, J. (2001). Civic Education. M Alkinleds Encyclopedia of Educational Research, New York Macmillan.
- Torney-Purta, J. )1991(. “Civic Education, In: Approach to Values education for Human Development: A UNESCOAPNIEVE Sourcebook No. 2 for Teachers”. International Encyclopedia of Curriculum.  Pergamum press.