شناخت اجتماعی

با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن روانشناسی اجتماعی ایران

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

ویژگیهای روانسنجی نسخۀ فارسی پرسشنامۀ بنیادهای اخلاقی در سه نمونۀ ایرانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه روان شناسی، دانشگاه شهید بهشتی

2 دانشیار گروه روان‌شناسی، دانشگاه تهران

چکیده

مقدمه: قضاوت اخلاقی از موضوعات مورد مطالعه در شناخت اجتماعی محسوب می­شود.نظریۀ بنیادهای اخلاقی نظریه­ ای اخیر در روان­شناسی اخلاق است که رویکردی میان­ فرهنگی و شهودگرایانه به باورهای اخلاقی مردم جهان دارد. مطالعۀ حاضر به بررسی ویژگی­های روانسنجی نسخۀ فارسی پرسشنامۀ مرتبط با این نظریه و مقایسۀ یافته­ ها با گزارش­های موجود از نسخۀ اصلی و سایر فرهنگ­ها اختصاص دارد. روش: داده­ها مربوط به سه مطالعه روی نمونه­ های ایرانی هستند: گلکار (1394) و مراحل دوم و سوم نجات (1395)، که دارای به ترتیب 280، 314 و 180 شرکت­کننده بودند که به پرسشنامۀ بنیادهای اخلاقی (MFQ-30) پاسخ دادند. محاسبۀ آلفای کرونباخ برای تک تک بنیادهای اخلاقی و نیز تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی انجام شد و مقایسۀ میان­ جنسیتی در تکیه بر بنیادها صورت گرفت. یافته­ ها: آلفای کرونباخ بنیادهای مراقبت، انصاف و وفاداری نسبتاً پایین و عموماً کمتر از بنیادهای اطاعت و تقدس بود.تحلیل عاملی اکتشافی به راه حلی سه عاملی برای مرحلۀ دوم نجات (1395) و راه حل دوعاملی برای گلکار (1394) و مرحلۀ سوم نجات (1395) ختم شد. برازش داده ­ها به مدل پنج عاملی همبسته قابل قبول بود. نمرۀ زنان در مراقبت، انصاف و تقدس بالاتر از مردان بود. نتیجه­ گیری: ویژگی­های روانسنجی نسخۀ فارسی پرسشنامۀ بنیادهای اخلاقی اگرچه در برخی جنبه­ها نه چندان عالی، اما قابل مقایسه با نتایج گزارش­شده از سایر فرهنگ­ها بود و بنابراین به نظر می­رسد عمدتاً معلول ماهیت پیچیدۀ خود اخلاق باشد. تفاوت­های جنسیتی مشاهده­شده مشابه با یافته­ های بین­المللی و در نتیجه حامی روایی گروههای شناخته ­شده برای این پرسشنامه بود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Psychometric Properties of the Persian Version of Moral Foundations Questionnaire in Three Iranian Samples

نویسندگان [English]

  • Pegah Nejat 1
  • Javad Hatami 2

1 Assistant Professor of Psychology Group, Shahid Beheshti University

2 Associate Professor of Psychology Group, Tehran University.

چکیده [English]

Introduction: Moral judgment is one of the subjects studied in social cognition.Moral Foundations Theory (MFT) is a recent theory in moral psychology which has an intercultural and intuitive approach to moral beliefs of people around the world. The current study is concerned with examining psychometric properties of a Persian version of the questionnaire associated with this theory, and comparing findings with available reports from the original version as well as other cultures. Method: Data are provided by three studies on Iranian samples: Golkar (2016) and phases II and III of Nejat (2016), with 280, 314, and 180 participants respectively, who responded to Moral Foundations Questionnaire (MFQ-30). Calculations of Cronbach alphas, as well as exploratory and confirmatory factor analyses were conducted and comparisons were made between genders in reliance on foundations. Results: Cronbach alphas for care, fairness and loyalty were relatively low and generally lower than obedience and sanctity. Exploratory factor analysis has led to a three-factor solution in phase II of Nejat (2016), and two-factor solutions in Golkar (2016) and phase III of Nejat (2016). Fit of data to the correlated five-factor model was acceptable. Women scored higher than men in care, fairness, and sanctity. Conclusion: Psychometric properties of the Persian MFQ, though not perfect in some respects, were comparable to those reported by other cultures, and therefore seem to be mainly caused by the complex nature of morality itself. Observed gender differences were similar to international findings and thus supportive of the known-groups validity for this questionnaire.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Moral Psychology
  • Moral Foundations Theory
  • Moral Foundations Questionnaire
  • Validity
  • Iranian
مراجع
- حسن­نیا، س.؛ خرمایی، ف. و شیخ­الاسلامی، ر. (1394). رابطه علّی سبک­های دلبستگی با بنیان­های اخلاقی از طریق واسطه­گری هویت اخلاقی. فصلنامه پژوهش­های روان­شناسی اجتماعی، 18، 98-75.
- ذکری، ف. (1396). رابطه سبک­های دلبستگی با قضاوت و رفتار اخلاقی در نوجوانان. پایان­نامه کارشناسی ارشد روان­شناسی بالینی کودک و نوجوان. دانشکده روان­شناسی و علوم تربیتی دانشگاه شهید بهشتی.
- ذکری، ف.؛ مظاهری، م. ع.؛ حاتمی، ج. و نجات، پ. (1396). نیمرخ حساسیت­های اخلاقی در نوجوانان دختر و پسر، فصلنامه روان­شناسی معاصر، 12 (ویژه­نامه مجموعه مقالات ششمین کنگره انجمن روان­شناسی ایران)، 717-721.
- سیفی قوزلو، س. ج. (1391). بررسی رابطه اخلاق، ارزش­های شخصی و رضایت زناشویی در بین معلمان و همسرانشان در شهرستان مغان. پایان­نامه کارشناسی ارشد مشاوره خانواده. دانشکده روان­شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران.
- سیفی قوزلو، س. ج.؛ حمیدی، ا.؛ شریفی، گ. و خلیلی، ش. (1394). رابطه بین اخلاق، ارزش­های شخصی و رضایت زناشویی در بین زوجین در شهر مغان. فصلنامه مشاوره و روان­درمانی خانواده، 16، 139-115.
- گلکار، ش. (1394). نقش انسانیت­زدایی و هیجانات اخلاقی در رابطه نوع جرم و شدت مجازات تعیین­شده برای آن. پایان­نامه کارشناسی ارشد روان­شناسی عمومی. دانشکده روان­شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران.
- میرز، ل. اس.؛ گامست، گ. و گارینو، ا. جی. (2006). پژوهش چندمتغیری کاربردی، حسن­پاشا شریفی، ولی­الله فرزاد، سیمین­دخت رضاخانی، حمیدرضا حسن­آبادی، بلال ایزانلو، و مجتبی حبیبی، 1391، تهران: انتشارات رشد.
- نجات، پ. (1395). بررسی قضاوت اخلاقی در جامعه ایرانی از منظر کارکرد اجتماعی: اخلاق و نقش­های اجتماعی. رساله دکتری منتشرنشده. دانشکده روان­شناسی و علوم تربیتی دانشگاه شهید بهشتی. - نجات، پ.؛ باقریان، ف.؛ حاتمی، ج. و شکری، ا. (1394). بررسی ویژگی­های شناختی ـ اجتماعی بازنمایی ذهنی دغدغه­های اخلاقی: گروه­بندی، جهت­گیری انگیزشی و بافت ارتباطی بنیادهای اخلاقی. دوفصلنامه شناخت اجتماعی، 7، 126-109.
- نجات، پ.؛ باقریان، ف.؛ شکری، ا. و حاتمی، ج. (1395). الگوی تکیه بر بنیادهای اخلاقی در بازنمایی ذهنی یک نمونه ایرانی از جامعه آرمانی و رفتارهای اخلاقی و غیراخلاقی، فصلنامه تازه­های علوم شناختی، 71، 39-27.
- Altangerel, B. (2016). Mongolian Morality in the East and the West: Do Moral Values Change Through Acculturation?. Unpublished Master’s thesis, Tilburg University, Tilburg, Netherlands.
- Almeida, P. R., Seixas, M. J., Ferreira-Santos, F., Vieira, J. B., Paiva, T. O., Moreira, P. S., & Costa, P. (2015). Empathic, moral and antisocial outcomes associated with distinct components of psychopathy in healthy individuals: a Triarchic model approach. Personality and Individual Differences, 85, 205-11.
- Bedregal, P., Leon, T., Shand, B., & Mosso, L. (2013). Survey on moral judgment criteria among medical students. Rev Med Chile, 141,704-9. [Text in Spanish]
- Bobbio, A., Nencini, A., & Sarrica, M. (2011). Il Moral Foundation Questionnaire: Analisi della struttura fattoriale della versione italiana [The Moral Foundations Questionnaire: Analysis of the factor structure of the Italian version]. Giornale di Psicologia, 5, 7–18.
- Bowman, N. (2010). German translation of the Moral Foundations Questionnaire – Some preliminary results. Retrieved from http://onmediatheory. blogspot. se/2010/07/ germantranslation-of-moral foundations. html
- Bowman, N. D., Jöckel, S., & Dogruel, L. (2012). A question of morality? The influence of moral salience and nationality on media preferences. The European Journal of Communication Research, 37(4), pp. 345-69.
- Deak, C., & Saroglou, V. (2017). Terminating a Child’s Life? Religious, Moral, Cognitive, and Emotional Factors Underlying Non-Acceptance of Child Euthanasia. Psychologica Belgica, 57(1), 59–76.
- Davies, C. L., Sibley, C. G., & Liu, J. H. (2014). Confirmatory factor analysis of the Moral Foundations Questionnaire: Independent scale validation in a New Zealand sample. Social Psychology, 45, 431-36.
- Glover, R. J., Natesan, P., Wang, J., Rohr, D., McAfee-Etheridge, L., Booker, D. D., Bishop, J., Lee, D., Kildare, C., & Wu, M. (2014). Moral rationality and intuition: An exploration of relationships between the Defining Issues Test and the Moral Foundations Questionnaire,  Journal of Moral Education, 43(4), 395-412.
- Graham, J., Haidt, J., Koleva, S., Motyl, M., Iyer, R., Wojcik, S., & Ditto, P. H. (2013). Moral foundations theory: The pragmatic validity of moral pluralism. Advances in Experimental Social Psychology, 47, 55–130.
- Graham, J., Nosek, B. A., Haidt, J., Iyer, R., Koleva, S., & Ditto, P. H. (2011). Mapping the moral domain. Journal of Personality and Social Psychology, 101, 366-385.
- Gray, K., Waytz, A., & Young, L. (2012). The moral dyad: A fundamental template unifying moral judgment. Psychological Inquiry, 23, 206 –215.
- Hadarics, M., & Kende, A. (2017). Survey on moral judgment criteria among medical students. Psychological Thought, 10(1), 167-177.
- Haidt, J. (2001). The emotional dog and its rational tail: a social intuitionist approach to moral judgment.  Psychol Rev, 108(4), 814-834.
- Haidt, J., & Graham, J. (2007). When Morality Opposes Justice: Conservatives Have Moral Intuitions that Liberals may not Recognize. Social Justice Research, 20(1), 98-116.
- Haidt, J., & Joseph, C. (2004). Intuitive ethics: How innately prepared intuitions generate culturally variable virtues. Daedalus, 133, 55-66.
- Hirsh, J. B., DeYoung, C. G., Xiaowen, X., & Peterson, J. B. (2010). Compassionate liberals and polite conservatives: associations of agreeableness with political ideology and moral values. PersSocPsychol Bull, 36(5), 655-664.
- Iyer, R., Koleva, S., Graham, J., Ditto, P., & Haidt, J. (2012). Understanding libertarian morality: the psychological dispositions of self-identified libertarians. PLoS One, 7(8), e42366.
- Jarmakowski-Kostrzanowski, T., & Jarmakowska-Kostrzanowska L. (2016). The Polish adaptation of Moral Foundation Questionnaire (MFQ-PL). Psychologia Spoleczna, 4(39),489-508. [Text in Polish].
- Khan, S. R., & Stagnaro, M. N. (2015). The influence of multiple group identities on moral foundations. Ethics and Behavior, 26(3), 194-214.
- Kim, K. R., Kang, J. S., & Yun, S. (2012). Moral intuitions and political orientation: Similarities and differences between Korea and the United States. Psychological Reports: Sociocultural Issues in Psychology, 111, 173–185.
- Koleva, S. P., Graham, J., Iyer, R., Ditto, P. H., & Haidt, J. (2012). Tracing the threads: How five moral concerns (especially Purity) help explain culture war attitudes. Journal of Research in Personality, 46(2), 184-194.
- Koleva, S., Selterman, D., Iyer, R., Ditto, P., & Graham, J. (2013). The Moral Compass of Insecurity: Anxious and Avoidant Attachment Predict Moral Judgment. Social Psychological and Personality Science.
- Mäkiniemi, J. P., Pirttilä-Backman, A. M., & Pieri, M. (2013).The Endorsement of the Moral Foundations in Food-Related Moral Thinking in Three European Countries. Journal of Agricultural and Environmental Ethics, 26(4), 771-786.
- Mikloušić, I., Mlačić, B., & Milas, G. (2016). Construct validity of the Moral Foundations Questionnaire using self and peer ratings in Croatia. Paper presented at the 2nd World Conference on Personality, Buzios, Brazil.
- Milesi, P. (2016). Moral foundations and political attitudes: The moderating role of political sophistication. International Journal of Psychology, 51(4), 252-60.
- Namvar, H., Ahadi, H., Sahraeiyan, M. A., & Jomehri, F. (2015). The relationship between family overall performance (focused on spouses) of MS married patients and on psychological indexes (hardiness, resiliency, hope): The mediation role of moral foundations and spiritual experiences. International Journal of Biology, Pharmacy, and Allied Sciences, 4(10), 1039-63.
- Nilsson, A., & Erlandsson, A. (2015). The moral foundations taxonomy: Structural validity and relation to political ideology in Sweden. Personality and Individual Differences, 76, 28-32.
- Renner, W., & Wertz, M. (2015). Value and Efficacy: The affective meanings of human values and their relationship to moral decisions. International Journal of Business and Social Research, 5(6), 44-55.
- Silvino, A. M. D., Pilati, R., Keller, V. N., Silva, E. P., Freitas, A. F. P., Silva, J. N., Lima, M. F.  (2016). Adaptation of the Moral Foundations Questionnaire to Brazilian Portuguese. Psico-USF, 21(3), 487-95. [Text in Portuguese].
- Simpson, A. (under review). Moral Foundations Theory: Background, review, and scaffolding for future research. In V. Zeigler-Hill & T. K. Shackelford (Eds.), Encyclopedia of Personality and Individual Differences.
- Sohrabpour, G. h., Khalili, S., & Takjoo, J. (2016). The relationships between personal values, moral foundations, religiosity and identity styles among adolescents. Sigmund Freud University Research Bulletin, 1, 50-73.
- Sychev, O. A., Bespalov, A. M., Prudnikova, M. M., & Vlasov, M. S. (2016). Features of Moral Foundations in Mongol, German and Russian Adolescents. Cultural-historical Psychology, 12(1), 85-96. [Text in Russian].
- Vainio, A., & Makiniemi, J. P. (2016). How are moral foundations associated with climate-friendly consumption?. J Agric Environ Ethics, 29, 265-83.
- Vranka, M. (2015, October). Moral Foundations Questionnaire (MFQ) v českém prostředí. Paper presented at the 3rd Conference of Psychological Assessment Brno, Brno, Czech Republic.
- Yalçındağ, B., Özkan, T., Cesur, S., Yilmaz, O., Tepe, B., Ecem Piyale, Z., Biten, A. F., & Sunar, D. (2017). An Investigation of Moral Foundations Theory in Turkey Using Different Measures. Curr Psychol.
- Yılmaz, O., Harma, M., Bahçekapılı, H. G., & Cesur, S. (2016). Validation of the Moral Foundations Questionnaire in Turkey and its relation to cultural schemas of individualism and collectivism. Personality and Individual Differences, 99, 149-54.
- Zhang, Y., & Li, S. (2015). Two measures for cross-cultural research on morality: Comparison and revision. Psychological Reports, 117(1), 144-66.
شناخت اجتماعی
دوره 8، شماره 1 - شماره پیاپی 15
خرداد 1398
صفحه 107-124
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار