شناخت اجتماعی

با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن روانشناسی اجتماعی ایران

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

ارائه مدل پیش بینی رفتارهای یاری رسان بر اساس متغیرهای ادراک خطر، خودکارآمدی و حل مسئله اجتماعی با توجه به متغیر میانجی مسئولیت پذیری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه روانشناسی دانشگاه پیام نور

2 استادیار گروه روانشناسی دانشگاه پیام نور

چکیده

مقدمه:این پژوهش با هدف تعیین ارائه مدل پیش بینی رفتارهای یاری رسان بر اساس متغیرهای ادراک خطر، خودکارآمدی و حل مسئله اجتماعی با توجه به متغیر میانجی مسئولیت پذیری انجام گردید. روش: طرح پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی و جامعه آماری پژوهش شامل کلیه‌ی افراد کمک رسان در سیل سال 1398 خوزستان بود. به منظور تعیین حجم نمونه، از فرمول کوکران بر مبنای جامعه غیر تعریف شده استفاده شد و ۳۸۷ نفر به روش نمونه‌گیری خوشه-ای انتخاب شدند. براین مبنا شهر خوزستان به 5 منطقه جغرافیایی شامل شمال، جنوب، شرق، غرب و مرکز تقسیم شد. سپس از هر منطقه یک منطقه سیل زده به صورت تصادفی انتخاب شدند و در هر منطقه، دو کمپ اسکان سیل-زدگان انتخاب و به آن مراجعه شد و به صورت تصادفی آزمودنی‌های غیر آسیب دیده که به منظور کمک رسانی به این مراکز مراجعه نموده‌اند، انتخاب ‌شدند. ابزار گردآوری داده‌ها شامل پرسشنامه‌های رفتار یاری‌رسانی درخشنده -نیا و نوری (۱۳۸۴)، ادراک خطر بین‌تین (199۳)، خودکارآمدی شرر (1982)، حل مسئله اجتماعی دزوریلا و همکاران (۲۰۰۲) و مسئولیت‌پذیری گاف (۱۹۸۴) بود. به منظور آزمون فرضیه ‌های پژوهش از روش آماری تحلیل مسیر به کمک دو نرم افزارSPSS وAMOS نسخه ۲۲ استفاده شد. یافته ها: نتایج تحلیل مسیر ضرایب غیرمستقیم نشان داد که مسئولیت پذیری می‌تواند در رابطه بین متغیرهای حل مسئله اجتماعی و خودکارآمدی با رفتار یاری‌رسان امدادگران سیل خوزستان نقش میانجی‌گری ایفا نماید (0۵/0>P) درحالیکه مسئولیت‌پذیری نتوانسته است نقش میانجی‌گری را در رابطه بین ادراک ریسک با رفتار یاری‌رسان امدادگران ایفا نماید (0۵/0< p).

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Developing a Model for Predicting Helping Behaviors Based on the Variables of Risk Perception, Self-Efficacy and Social Problem with Respect to the Mediator Variable of Responsibility

نویسندگان [English]

  • Hosein Zare 1
  • Sara Ghorbani 2

1 Professor of psychology, Payamenoor Univesity

2 Assistant professor of psychology, Payamenoor Univesity

چکیده [English]

The purpose of this study was to determine the predictive model of helping behaviors based on the variables of risk perception, self-efficacy and social problem solving with regard to the mediator variable of responsibility. The present study was a descriptive study of the type of correlation and the research population consisted of all aid agencies in the province of Khuzestan in 2018. In order to determine the sample size, Cochran formula based on non-defined population was used and 387 people were selected by cluster sampling method. In this regard, Khuzestan was divided into two geographic areas including north, south, east, west and central. in each region, a flooded area was selected randomly and in each region, two flood relief camps were selected and referred to it and randomly selected subjects who referred to these centers were selected. Data collection tools included the Derakhshandeh Nia's helping behavior questionnaires (2005), Benten risk perception questionnaire (1993), Sherer self-efficacy (1982), Dezurilla et al.'s social problem solving (2002) and Gough's responsibility (1984). In order to test the hypothesis, the statistical method of path analysis was used with SPSS and AMOS-22 software. The results of path analysis of indirect coefficients showed that responsibility can play mediator role in relation between social variables solving and self-efficacy with the helping behavior of flood aid workers in Khuzestan (p < 0/05) while responsibility has not been able to play mediator role in relation between risk perception and helping behavior (p>0/05).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Helping behavior
  • risk perception
  • self-efficacy
  • social problem
  • responsibility
مراجع
- بابا صفری، ر؛ سجادیان، ا؛ نادی، م.ع (1397). «الگوی تحلیل مسیر روابط بین نوع‌دوستی، نگرش‌ها و باورها با رفتار اجتماعی مطلوب در بین دانشجویان دختر». روانشناسی اجتماعی ۶ (۴۸): ۱۱-۲۲.
- بشرپور، س (1394). «الگوی روابط ساختاری ویژگی‌های انحرافی شخصیت، ادراک خطر و انگیزش درمان در افراد وابسته به مواد: نقش میانجی ادراک خطر». اعتیاد پژوهی، 35، 99 - 118.
- بشرپور، س؛ جعفرتبار، ع.ر؛ نریمانی، م؛ مساح، ا (1392). «نقش ادراک خطر و خودتأملی در پیش‌بینی انگیزش درمان افراد وابسته به مواد». مجله توان‌بخشی، 14(1): ۲۱-۲۹.
- بیانی، ع.ا؛ رنجبر، م؛ بیانی، ع (1391). «بررسی رابطه بین توانایی حل مسئله اجتماعی با افسردگی و هراس اجتماعی در دانشجویان». مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران، 22 (94): 91-98.
- بیرامی، م؛ هاشمی، ت؛ میرنسب، م.م؛ کلیایی، ل (1397). «اثربخشی آموزش حل مسئله اجتماعی بر مؤلفه‌های کفایت اجتماعی دانش آموزان قربانی قلدری». دوفصلنامه شناخت اجتماعی، 7(1): 53-74.
- جوادیان، ر؛ راهب، غ؛ قاسمی، و؛ رهگذر، م (1392). «سنجش رفتارهای اجتماعی مطلوب جوانان شهر اصفهان و عوامل شخصیتی مؤثر بر آن». فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، 4(14) 83-102.
- حسینی قمی، ط. (1391). «مسئولیت­پذیری در دانش آموزان». رشد آموزش مشاور مدرسه، 30: 16 – 19.
- خواجه، ل؛ حسین­چاری، م (1390). «بررسی رابطه اضطراب اجتماعی و جو روانی ـ اجتماعی کلاس با خودکارآمدی تحصیلی در دانش‌آموزان دوره راهنمایی». روانشناسی تربیتی، 7 (20): 131 – 153. - رضایی، پ (۱۳۷۸). رابطه بین مسئولیت‌پذیری و خشنودی شغلی با انگیزه پیشرفت و سلامت روانی در مربیان تربیتی زن شهرستان اهواز. دانشگاه شهید چمران اهواز، پایان‌نامه کارشناسی ارشد.
- زارع، ح؛ اعراب شیبانی، خ (1390). «بررسی اعتبار و روایی پرسشنامه سبک‌های تصمیم‌گیری در دانشجویان ایرانی». دو فصلنامه پژوهش‌های روان‌شناختی، 2 (28): 112.
- سیف، ع.ا (1396). روانشناسی پرورشی، روانشناسی یادگیری و آموزش. (ویرایش پنجم). تهران: انتشارات آگاه.
- شریفی، ر (۱۳۸۸). بررسی عوامل پیش‌بینی‌کننده همدلی - نوع‌دوستی در جوانان و آزمون میزان گرایش آن‌ها به نیکوکاری به منظور دستیابی به مدل معرف شخصیت مثبت اجتماعی (نوع‌دوست). پایان‌نامه دکترای تخصصی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه علامه طباطبائی.
- شولتز، دی؛ شولتز، اس (1396). نظریه‌های شخصیت. ترجمه یحیی سید محمدی، تهران: انتشارات ویرایش.
- صاحبی، ع (1396). مسئولیت‌پذیری فضیلت گمشده. تهران: انتشارات سایه سخن. - صادقیان، خ؛ علمی، م (1392). «بررسی رابطه‌ رضایت اجتماعی با مسئولیت اجتماعی دبیران دبیرستان‌های عجب‌شیر». مطالعات جامعه‌شناسی، 6(19): 21-38.
- عسگری، پ؛ عنایتی، م.ص؛ عسگری، م؛ روشنی، خ (1390). «رابطه مسئولیت‌پذیری، ریسک‌پذیری و هیجان‌خواهی با تیپ D». اندیشه و رفتار در روانشناسی بالینی، 5 (20): 17- 24.
- قوانلو، ر؛ اکبری، ح؛ فکور حاجی­یار، ح (۱۳۹۵). «بررسی رابطه بین خودکارآمدی و مسئولیت‌پذیری معلمان مقطع متوسطه اول شهر آزادشهر»، اولین کنفرانس بین‌المللی پژوهش‌های نوین در حوزه علوم تربیتی و روانشناسی و مطالعات اجتماعی ایران، قم، دبیرخانه دائمی کنفرانس.
- کلانتری، ص؛ ادیبی، م؛ ربانی، ر؛ احمدی، س (1386). «بررسی بی‌تفاوتی و نوع‌دوستی در جامعه شهری ایران و عوامل مؤثر بر آن». دانشور رفتار، 22، 27 - 36.
- کلمز ه.ب؛ رینولد، ب (1392). آموزش مسئولیت به کودکان. مترجم: پروین علی‌پور، مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی.
- کلینکه، کی (۱۳۹۸). مجموعه کامل مهارت‌های زندگی روش‌های مقابله با اضطراب، افسردگی، تنهایی، کمرویی، شکست، اختلافات زناشویی، فقدان، پیری، درد و بیماری. ترجمه شهرام محمدخانی، تهران: رسانه تخصصی.
- متقی، ش؛ رضایی، ص؛ اکبری، ر. (1397). «پیش‌بینی احساس امنیت اجتماعی بر سرمایه روان‌شناختی و خودکارآمدی دانش آموزان». فصلنامه مطالعات امنیت اجتماعی، 9(54): 1-19.
- مخبری، ع؛ درتاج، ف؛ دره کردی، ع (1389). «بررسی شاخص‌های روان‌سنجی و هنجاریابی پرسشنامه توانایی حل مسئله اجتماعی». اندازه‌گیری تربیتی، 1 (4): 55-77.
- مهرابی، ح.ع؛ درخشنده نیا، م؛ نوری، ا؛ مولوی، ح (۱۳۸۵). «بررسی رابطه بین رفتار یاری‌رسانی و ویژگی­های شخصیتی داوطلبان امداد و نجات جمعیت هلال‌احمر و افراد عادی در شهر اصفهان»، سومین کنگره بین‌المللی بهداشت، درمان و مدیریت بحران در حوادث غیرمترقبه، تهران، سازمان بسیج جامعه پزشکی.
- ناظمی، ف؛ صفاری­نیا، م (1394). «بررسی ارتباط سبک‌های تصمیم‌گیری و ادراک ریسک با رفتارهای کارآفرینانه در بین مدیران فرهنگی»، ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی ۴ (۴): ۸۹-۱۱۷.
- یزدان‌پناه، ل؛ حکمت، ف (1393). «بررسی عوامل مؤثر بر مسئولیت‌پذیری اجتماعی جوانان (مطالعه دانشجویان دانشگاه شهید باهنر کرمان)». مجله مطالعات اجتماعی ایران، ۸ (۲): ۱۵۲-۱۲۸.
- Ben-Ami Bartal, I., Decety, J., & Mason, P. (2011). Empathy and pro-social behavior in rats. Science (New York, N.Y.), 334(6061): 1427–1430.
- Berkelman R. L., Le Duc J. W. (2014). “Culture of responsibility”. Science, 5; 345(6201):1101.
- D'zurilla T.J., Chang, E.C., Sanna, L.J. (2003). “Self-esteem and social problem solving as predictors of aggression in college students”. Journal Social Clinical Psychology, 22(4):424-40.
- Fyhri, A. & Backer-Grøndahl, A. (2012). “Personality and risk perception in transport”. Accid Anal Prev, 49:470-5.
- Lindzey, G. & Aronson, E. (2012). Handbook of Social Psychology, (Set). London: Axford
- Loo, C.W.J., & Choy, L.F. (2013). “Sources of Self-Efficacy Influencing Academic Performance of Engineering Students”. American Journal of Educational Research, 1(3):86-92. doi: 10.12691/education-1-3-4.
- Mergler, A., Spencer, F.H. & Patton, W. (2015). “Relationships between personal responsibility, emotional intelligence, and self-esteem in adolescents and young adults”. The Educational and Developmental Psychologist, 24(1): 5-18.
- Sherer, M., Maddux, J.E., Mercandante, B., Prentice Dunn, S., Jacobs, B. & Rogers, R.W. (1982). “The self-efficacy scales: Construction and validation”. Psychological Reports, 51, 663-671.
- Woodruff, S. & Cashman, J. (1993). “Task, domain, and general efficacy: A reexamination of the Self-Efficacy Scale”. Psychological Reports, 72, 423-432.
شناخت اجتماعی
دوره 9، شماره 18 - شماره پیاپی 18
آبان 1399
صفحه 123-136
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار