شناخت اجتماعی

با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن روانشناسی اجتماعی ایران

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

نام‌شناسی از منظر زبان‌شناسی شناختی اجتماعی با تأکید بر بافت کاربردی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد زبان‌شناسی دانشگاه پیام نور

2 استادیار زبان شناسی دانشگاه پیام نور

3 دکترای زبانشناسی و پژوهشگر دوره پسادکتری زبان ‌ شناسی دانشگاه پیام نور

چکیده

نام‌شناسی شاخه‌ای از زبان‌شناسی، یا از نظر کریستال(2008) شاخه‌ای از معناشناسی است. نام شناسی را از منظرهای متفاوتی مورد مطالعه قرار داده‌اند. این مقاله با معرفی رویکرد زبان‌شناسی شناختی اجتماعی، که خود ادامة منطقی رویکرد زبان‌شناسی شناختی و زبان‌شناسی اجتماعی است، به حوزة نام‌شناسی می‌پردازد. نام‌شناسی شـناختی اجتماعی را می‌تـوان زیرمجموعة زبان‌شناسی اجتماعی شـناختی به شـمار آورد کـه درک کاربرد-بنیـاد از زبـان، تنـوع درون-زبانـی و بینا‌زبانـی، مقوله‌بنـدی و سـرنمون‌ها، الگـوی فرهنگـی، معنـای اجتماعـی و اثـر متقابـل زبـان، فرهنـگ، و ایدئولـوژی، جـزء مفهوم‌هـای بنیادیـن آن هسـتند. البته باید اذعان داشت که اکثر مطالعات انجام شده در حوزة زبان‌شناسی شناختی، و حوزة جدیدتر و کمتر مطالعة شدة زبان‌شناسی شناختی اجتماعی، در حوزة مفهوم‌شناسی هستند. لیکن به اذعان پژوهش‌گران این حیطه، تغییر زاویة توجه از مفهوم‌شناسی به سوی نام‌شناسی از تحولات ضروری و اجتناب ناپذیر در زبان‌شناسی شناختی و زبان‌شناسی شناختی اجتماعی است. هدف این مقاله، با استفاده از روش پژوهش اسنادی، تلاشی در راستای ادامة این برنامة پژوهشی است که توسط زندی و احمدی(1395) آغاز شده است؛ با این تفاوت که، مقالة حاضر بیشتر به مطالعة اسامی عام که نمایندة یک مقوله هستند توجه دارد. مقالة حاضر چشم‌انداز دیگری را هم در این بحث می‌گشاید و آن تأکید بر رویکرد کاربرد-بنیاد در نام‌شناسی است. در تعبیر کاربردشناختی، نام‌شناسی به مطالعة انتخاب‌های واقعی واژگانی از میان مجموعة عبارات می‌پردازد و سؤالی که مطرح می‌کند این است که چه عواملی بر انتخاب یک عبارت خاص تأثیرگذار می‌باشند. این مقاله چنین نتیجه‌گیری می‌کند که انتخاب واژة مناسب برای یک مدلول خاص تحت تأثیر عوامل متعددی قرار دارد که در این میان نقش بافت از اهمیت فراوانی برخوردار است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Onomasiology through the Perspective of Cognitive Sociolinguistics with Emphasis on Usage-Based Context

نویسندگان [English]

  • Bahman Zandi 1
  • Fatemeh Yousefi Rad 2
  • Seyed Mahmoud Motesharrei 3

1 Prof. of Linguistics, Payam-e Noor University

2 Assistant Professor of Linguistics, Payam-e Noor University

3 PhD in Linguistics and Researcher of Post-Doc Program, Payam-e Noor University

چکیده [English]

Onomastics is a branch of linguistics, or according to Crystal (2008), a branch of semantics; onomastics has been studied from different perspectives. This paper addressed onomastics from the perspective of the social-cognitive (sociocognitive) linguistic approach, which is the corollary of cognitive linguistics and social linguistics. Social-cognitive onomastics, which can be subsumed under social-cognitive linguistics, covers the core concepts of a usage-based understanding of language, intralanguage and inter-language diversities, categorization and prototypes, cultural patterns, social senses, and the counter-effect of language, culture, and ideology. It merits mention that most studies in the area of cognitive linguistics and the newer, less studied social-cognitive linguistics focus on concepts and semantics. Scholars believe it is necessary and inevitable to shift from concepts to (proper) names, i.e. onomastics, in cognitive and social linguistics. The aim of this paper, applying documentary research method, is in line with and a continuation of a research plan launched by Zandi and Ahmadi in 2016; the only difference is that the current paper paid special attention to common nouns that represent a category. This paper also gave another outlook: an emphasis on a usage-based approach in onomastics. Pragmatically speaking, onomastics touches upon actual lexical selections from among expressions and examines the factors affecting the selection of a particular expression. The results showed that numerous factors affect the selection of a proper word for a signified concept, with context having the greatest effect.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Name
  • Onomastics
  • Usage-based
  • context
  • Sociocognitive Onomastics
مراجع
- دبیرمقدم، م؛ یوسفی راد، ف؛ شقاقی، و؛ متشرعی، س.م (1397). «زبان‌شناسی شناختی اجتماعی: رویکردی نوین به معنا و تنوعات زبانی». فصلنامه زبان‌شناسی اجتماعی، 2(2)، 20-29.
- روحی، م. (1387). «استعاره اسامی خاص در زبان فارسی». مجله پژوهش علوم انسانی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه بوعلی سینا، 9 (24)، ص. 131-138.
- زندی، ب؛  احمدی، ب (1395). «نام‌شناسی اجتماعی ـ شناختی؛ حوزۀ نوین مطالعات میان‌رشته­ای». فصلنامۀ مطالعات میان‌رشته­ای در علوم انسانی. دورۀ نهم (ش. 1)، ص. 99-127.
- صادقی فسایی، س؛  عرفان منش، ا. (1394). «مبانی روش‌شناختی روش پژوهش اسنادی در علوم اجتماعی». راهبرد فرهنگ. شماره بیست و نهم. بهار 1394.
- گیررتس، د. (1393). نظریه­های معناشناسی واژگانی، (کورش صفوی، مترجم). تهران، انتشارات علمی.
- متشرعی، س.م؛ یوسفی راد، ف (1398 الف). «رویکردی شناختی اجتماعی به چندمعنایی واژگانی، مطالعه موردی: (جیگر)». فصلنامه زبان‌شناسی اجتماعی. دوره سوم. شماره 1. پیاپی 9. 59-74.
- متشرعی، س.م؛ یوسفی راد، ف (1398 ب). «رویکردی شناختی اجتماعی به چندمعنایی واژگانی: مطالعه موردی تپل». مجله زبانشناسی و گویش‌های خراسان، سال یازدهم، شماره 2.پیاپی21. 181-202.
- متشرعی، س.م (1399). درآمدی بر زبان‌شناسی شناختی اجتماعی. تهران، انتشارات رهنما.
- Ainiala, T. & Ostman, J.O. (2017). Socio-Onomastics. The Pragmatics of Names, Amsterdam. Philadelphia: John Benjamins Publishing Company.
- Bakhtiar, M (2013) “Creative use of proper names in Persian”, Anglisticum Journal (IJLLIS), 2: 5, 89-101.
- Baldinger, K. (1980). Semantic Theory. Oxford: Basil Blackwell. Translation of Teoria Semantica. Hacia una semantica moderna. Madrid: Ediciones Alcala 1977.
- Barlow, M. & Kemmer, S. (2000). Usage-Based Models of Language. Stanford: CSLI.
- Brdar, M. & RitaBrdar, S. (2007) When Zidane is not simply Zidane, Bill Gates is not just Bill Gates: Some thoughts on the construction of metonymic meaning of proper names, In Gunter Raden, Klaus Mickal-Kopcke, Thomas Berg and Peter Siegmund (eds.), Aspects of Meaning Construction, (pp.125-142). Amesterdam: John Benjamins.
- Bybee, J. (2006). “From Usage to Grammar: The Mind’s Response to Repetition”. Language, 82, 711-733.
- Bybee, J. (2007). Frequency of Use and the Organization of Language. Oxford: Oxford University Press.
- Bybee, J. (2010). Language, Usage, and Cognition. Cambridge: Cambridge University Press.
- Carmen, R., Wilson, V.V. & Betsy L.M. (2007). “Understanding Power and Rules of Thumb for Determining Sample Sizes”. Tutorials in Quantitative Methods for Psychology, 3 (2), pp. 43-50.
- Bybee, J.L. & Hopper, P.J. (2001). Frequency and the emergence of Linguistic Structure. Amsterdam: John Benjamins.
- Croft, W. (2009). Towards a social cognitive linguistics. In: New Directions in Cognitive Linguistics, Evans, Vyvyan, and Pourcel, Stéphanie, (eds.), 395- 420. Amsterdam: Benjamins.
- Crystal, D. (2008). A dictionary of linguistics and phonetics. 6th ed. Oxford: Blackwell.
- Dobrić, N (2010) “Theory of Names and Cognitive Linguistics - The Case of the Metaphor”, Filozifija i Društvo, Vol. 21, No. 1, pp. 31–41.
- Geeraerts, D. (2005). Lectal Variation and Empirical Data in Cognitive Linguistics. In: F. J. Ruiz de Mendoza Ibanez & M. S. P. Cervel (eds.) Cognitive Linguistics: Internal Dynamics and Interdisciplinary interaction, (pp.163-189). Berlin, New York: Mouton de Gruyter.
- Geeraerts, D. (2006). Words and Other Wonders. Walter De gruyter.
- Geeraerts, D. (2010). The doctor and the Semantician, In: Glynn, Dylan, & Kerstin Fischer (eds.) Quantitative Methods in Cognitive Semantics: Corpusdriven Approaches. Berlin/New York: Walter de Gruyter.
- Geeraerts, D., Kristiansen, G. & Piersman, Y. (2010). Advances in Cognitive Sociolinguistics, Berlin/ New York: Mouton de Gruyter.
- Geeraerts, D., Grondelaers, S. & Bakema, P. (1994). The Structure of Lexical Variation: Meaning, Naming, and Context, Berlin/ New York: Mouton de Gruyter.
- Gonzales-Marquez, M.G. & Mittelberg, I. (2007). Foreword: Talmy, Leonard, Methods in Cognitive Linguistics, John Benjamin Publishing Company.
- Gries, S. Th., & Stefanowitch, A. (2006). Corpora in Cognitive Linguistics. Corpus –based approaches to syntax and lexis. Berlin/ New York: Mouton de Gruyter.
- Grondelares, S. & Geeraerts, D. (2003). Towards a Pragmatic Model of Cognitive Onomasiology. In: H. Cuckens, R. Dirven, & J. R. Taylor(eds.), cognitive Approaches to lexical Semantics. Mouton de Gruyter. pp. 67-72.
- Grondelares, S., Geeraerts, D. & Speelman, D. (2007). A Case for a Cognitive Corpus Linguistics. In: M. Gonzalez-Marquez, I. Mittelberg, S. Coulson & M. J. Spivey (eds.), Methods in Cognitive Linguistics, (pp. 149- 169). Amsterdam, Philadelphia: John Benjamins.
- Harder, P. (2003). “The Status of Linguistic Facts: Rethinking the Relation between Cognition, Social Institution, and Utterance from a Functional Point of View”. Mind and Language, 18, pp: 52-76.
- Itkonen, E. (2003). What is Language? A Study of linguistics. Turku: University of Turku.
- Johnson, M. (1987). The Body in the Mind, The University of Chicago Press.
- Kristiansen, G. (2003). How to do things with allophones: Linguistic stereotypes as cognitive reference points in social cognition. In: Dirven, R., Frank, R. & Pütz, M. (eds.), Cognitive models in language and thought: Ideology, Metaphors, and meaning (pp. 69-120). Berlin/ New York: Mouton de Gruyter.
- Kristiansen, G. & R. Dirven (2008). Cognitive Sociolinguistics. Language Variation, Cultural Models, Social Systems. Berlin/ New York: Mouton de Gruyter.
- Labov, W. (1972). Sociolinguistic Patterns. Philadelphia: University of Pennsylvania Press.
- Langacker, R. W. (1987). Foundations of Cognitive Grammar: Theoretical Prerequisites. Stanford, CA: Stanford University Press.
- Langaker, Ronald W. (1999) "Asssessing the Cognitive Linguistics Enterprise", in Janssen, Theo and Redeker Gisela (eds.) Cognitive Linguistics: Foundations, Scope, and Methodology. (pp. 13-60). Berlin and New York: Mouton de Gruyter.
- Langacker, R. W. (2000). A Dynamic Usage-based Model. In: M. Barlow & S. Kemmer (eds.), Usage-based Models of Language, (pp. 1-64). Stanford, CA: CSLI Publications.
- Moreno-Fernandez, F. (2017). A Framework for Cognitive Sociolinguistics. New York, NY: Routledge.
- Rosch, E. Carolyn, B. et.al. (1876). Basic objects in natural categories. Cognitive Psychology 8: 382-439.
- Sinha, C. (2007). Cognitive Linguistics, Psychology and Cognitive Science. In: D. Geeraerts & H. Cuyckens (eds.), Handbook of Cognitive Linguistics, Oxford: Oxford University Press. pp. 1266-1294.
- Tomasello, M. (2003). Constructing a language: A usage-based theory of language acquisition. Harvard University Press.
- Traugott, E.C. (1989). “On the Rise of Epistemic Meaning in English: An Example of Subjectification in Semantic Change”. Language, Vol. 65. pp. 33-65.
- Traugott, E.C. & Dasher R.B. (2002). Regularity in Semantic Change. Cambridge: Cambridge University Press.
- Verhagen, A. & VandeWeijer, J. (2003). Introduction, In: Verhagen, A. Van de Weijer, J. (Eds.). Usage-Based Approaches to Dutch, pp: 1-6. Utrecht: LOT.
- Verhagen, A. (2005). Constructions of Intersubjectivity: Discourse, Syntax, and Cognition. Oxford: Oxford University Press.
- Yousefi Rad, F., Motesharrei, S.M. & Dabirmoghaddam, M. (2019). “A Conative Scioliguistic Approach to Lexical Polysemy, A Case Study: Persian Adjective /šax/”. The International Journal of Humanities of Tarbiat Modares University, 26(2), pp: 70-86.
- Zlatev, J. (2015). What is in a schema? Bodily Mimesis and the grounding of language. In: From Perception to Meaning: Image Schemas in Cognitive Linguistics, Beate Hampe (Ed.). 313-342. Berlin/ New York: Mouton de Gruyter.
شناخت اجتماعی
دوره 9، شماره 18 - شماره پیاپی 18
آبان 1399
صفحه 193-212
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار