با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن روانشناسی اجتماعی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه روان‎شناسی تربیتی و مشاوره، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

2 دانشجوی دکتری روانشناسی تربیتی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران. تهران، ایران.

3 کارشناس ارشد مشاوره مدرسه، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

مقدمه: پژوهش حاضر با هدفشناسایی اثر آموزش گروهی مبتنی بر طرحواره بر بهزیستی روان‏شناختی و تمایزیافتگی خود دانشجویان دختر انجام پذیرفت. روش:  پژوهش در چارچوب طرح نیمه آزمایشی پیش آزمون_پس آزمون با گروه گواه اجرا گردید. جامعه آماریپژوهش شامل کلیه دانشجویان دختر کارشناسی 18 تا 21 سال ساکن در خوابگاه چمران تهران در سال 1396 بود که از بین آن‎ها 30 نفر به صورت نمونه‎ دردسترس انتخاب گردیده و به تصادف در دو گروه آزمایش و گواه جایگزین شدند. جهت گرداوری اطلاعات در این پژوهش از پرسشنامه بهزیستی روان‏شناختی(PWBS)و پرسشنامه خودمتمایزسازی اسکورون  و اسمیت(2003) استفاده شد و مطابق با طرح، آزمودنی‎ها در دو مرحله قبل و بعد از اجرای آموزش گروهی به سنجش درآمدند. برنامه اجرایی به مدت 11 جلسه آموزش گروهی 90 دقیقه‎ای برای گروه آزمایش اجرا شد اما گروه گواه، آموزشی دریافت نکرد. جهت تحلیل داده‏ها از تحلیل واریانس چند متغیری استفاده شد. یافته ها: یافته‎ها حاکی از آن بود که طرحواره درمانی باعث افزایش معنادار بهزیستی روان‏شناختی و شش مولفه آن یعنی پذیرش خود، ارتباط مثبت با دیگران، خودمختاری، تسلط بر محیط، هدف‌مندی در زندگی و رشد شخصیشده است. همچنین این برنامه منجر به تفاوت معنادار گروه ازمایشی نسبت به گروه گواه در خودمتمایز یافتگی شد. نتیجه گیری: نتیجه پژوهش تائید کننده اثربخشی طرحواره درمانی در اصلاح طرحواره‌های ناسازگار بوده و  قادر است جوانان دانشجورا در  حفظ استقلال و تنظیم هیجان و رفتار خود یاری نماید. این برنامه همچنین  به واسطه تقویت تسلط افراد بر طرحواره های خود  در بهبود شاخصه های بهزیستی روان شناختی آنها موثر بوده و می‌تواند به عنوان الگویی ثمربخش در  مشاوره روان شناختی دانشجویان مورد استفاده قرار بگیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Schema-Based Group Training on Psychological Well-Being of Female Students

نویسندگان [English]

  • mansoureh Hajhosseini 1
  • abed mahdavi 2
  • Maryam Mohammadi 3

1 Associate professor of Educational Psychology and consultation, University of Tehran Corresponding, Tehran, Iran.

2 Ph.D student, department of Educational Psychology and consultation, University of Tehran. Tehran, Iran.

3 Master of Science in School Counseling, University of Tehran, Tehran, Iran.

چکیده [English]

Objective: The aim of this study was to identify the effect of group education based on schema therapy on psychological well-being and differentiation of female students. Method: The study was carried out in a quasi-experimental design with pretest-posttest and control group. The statistical population of the study included all female students from 18 to 21 years of residence in Chamran dormitory of Tehran in 2018 which were selected from among them, 30 were randomly available and replaced by accident in two groups of experimental and control.In order to collect data, we used psychological well-being questionnaire (PWBS) and differentiation Skron and Smith Questionnaire (2003) and measured in accordance with the plan, the subjects in two stages before and after the implementation of group education.The treatment program was performed for 11 sessions of 90-minute group training for experimental groups but the control group did not receive any training. Data were analyzed using multivariate analysis of variance and the findings indicated that schema therapy significantly increased psychological well-being and six components i.e. self-acceptance, positive relationship with others, autonomy, mastery of the environment, the goal of life and personal development.The program also led to a significant difference in the testable group compared to the control group in self-differentiation. Results: The result was confirmed by the effectiveness of schema therapy in modifying maladaptive schemas and enabling young students to help maintain independence and regulate their emotion and behavior. Conclusion: This program has also been effective in improving the dominance of individuals on their own schemas in improvement of their psychological well-being and can be used as a fruitful model in the students ' psychological counseling.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Group Education
  • Schema-Based Approach
  • Psychological Well-Being
  • Differentiation of Self
  • Female Students
بیانی، علی اصغر؛ محمدکوچکی، عاشور؛ بیانی، علی. (1387). روایی و پایایی مقیاس بهزیستی روان‏شناختی ریف. مجله روانپزشکی و روان‎شناسی بالینی (اندیشه و رفتار)، 14(2)، 146-151.
رستمی، مصطفی. (1394). اثربخشی طرحواره‎درمانی بر علائم مبتلایان به اختلال دو قطبی نوع 1: پژوهش منفرد. پایان‎نامه کارشناسی‎ارشد. دانشگاه علامه طباطبایی.
زرین‏کلاه، فاطمه. (1391). اثربخشی مشاوره گروهی تلفیقی به شیوه واقعیت‏درمانی و شناخت‏درمانی بر افزایش رضایت زناشویی و تمایزیافتگی زوجین فرهنگی شهر شیراز. پایان‏نامه کارشناسی‏ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت.
 سیادت؛ سید مرتضی، خواجه وند خوشلی؛ افسانه، اکبری؛ حمزه (1398) اثربخشی طرحواره درمانی بر بهزیستی روانی(روانشناختی، هیجانی و اجتماعی) مادران فرزندان اتیسم گرگان، فصلنامه مطالعات روانشناسی بالینی،51 ( 3)، 78-69
شکارتبارفیروزجائی، یوسف. (1394). اثربخشی درمان شناختی – رفتاری(REBT) بر بهزیستی روان‎شناختی معلولین جسمی – حرکتی منطقه 2 شهر تهران. پایان‎نامه کارشناسی‎ارشد. دانشگاه علامه طباطبایی.
طباطبایی برزکی، سعید؛ سهرابی، فرامرز؛ کریمی زارچی، مهدی. (1391). اثربخشی آموزش تکنیک‎های تجربی طرحواره درمانی بر روی طرحواره‎های افراد افسرده. فصلنامه فرهنگ مشاوره و رواندرمانی، 3 و 11، 86-75.
طالبی، مریم؛ غباری، باقر (1391). تعیین رابطه تمایزیافتگی، هوش هیجانی و رضایت زناشویی در مراکز مشاوره شهر شاهرود. 5(18). 15-32.
قادری، فرزاد، کلانتری؛ مهرداد، مهرابی؛ حسینعلی(1395). اثربخشی طرحواره درمانی بر تعدیل طرحواره های ناسازگار اولیه و کاهش علائم اختلال اضطراب اجتماعی، 24(3)، 28-1
گلی؛ رحیم، هدایت؛ سعیده، دهقان؛ فاطمه، حسینی شروانه؛ مریم(1395). اثربخشی طرحواره درمانی گروهی بر بهزیستی روان شناختی و پرخاشگری دانشجویان، مجله سلامت و 18 (3). 270-259.
ملک پوردهکردی، عفت. (1391). بررسی اثربخشی طرحواره‏درمانی بر کاهش افسردگی، نگرش ناکارآمد و افکار خودآیند منفی در دانشجویان. پایان‏نامه کارشناسی‏ارشد. دانشگاه پیام نور تهران.
مومنی، محمد مهدی. (1392). تعیین اثربخشی فنون شاختی طرحواره‎درمانی بر کاهش کمال‎گرایی افراطی و اضطراب دانش‎آموزان دبیرستانی. پایان‎نامه کارشناسی‎ارشد. دانشگاه علامه طباطبایی.
میکائیلی منیع، فرزانه (1390). بررسی وضعیت بهزیستی روان‎شناختی دانشجویان دوره کارشناسی دانشگاه ارومیه.   فصلنامه دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی گناباد. 16 (4). 72-65.
یانگ، جفری؛ کلوسکو، ژانت؛ ویشار، مارجوری (1393). طرحواره‎درمانی (راهنمای کاربردی برای متخصصان بالینی). ترجمه حمیدپور، حسن؛ اندوز، زهرا، تهران: انتشارات ارجمند.
Brim, O. G., Ryff, C. D., & Kessler, R. C. (Eds.). (2019). How healthy are we?: A national study of well-being at midlife. University of Chicago Press.
Chang, J.-H., Huang, C.-L., Lin, Y.-C. (2015). Mindfulness, Basic Psychological Needs Fulfillment, and Well-Being. Journal of Happiness Studies, 16 (5). 1149-1162.
Du, H., Li, X., Chi, P., Zhao, J., Zhao, G. (2017). Meaning in life, resilience, and psychological well-being among children affected by parental HIV. AIDS Care - Psychological and Socio-Medical Aspects of AIDS/HIV, 29 (11). 1410- 1416.
Halevi, E., &Idisis, Y. (2018). Who helps the helper? Differentiation of self as an indicator for resisting vicarious traumatization. Psychological Trauma: Theory, Research, Practice, and Policy10(6), 698.
Hawke, L., Provencher, M., Parikh, S. (2013). Schema therapy for bipolar disorder: A conceptual model and future directions. Journal of affective disorders, 148. 118-122.
Khosravani, V., Sharifibastan, F., Samimiardestani, M., Jamaatiardakani, R. (2017). Early maladaptive schemas and suicidal risk in an Iranian sample of patients with obsessive-compulsive disorder. Psychiatry Research, 255. 441-448.
Langroudi, M., Bahramizadeh, H., Mehri, Y. (2011). Schema therapy and family systems theory: the relationship between early maladaptive schema and differentiation of self. Procedia- Social and Behavioral Sciences, 30. 634- 638.
Moradi, M., Akbari, T., &Dausti, M. (2015). Relation between early maladaptive schemas and self differentiation in referrals to welfare centers. Procedia-Social and Behavioral Sciences185, 294-300.
Mushrush, L. (2011). A bowen family systems perspective on first year students coping style adjustment to college and alchol use. Submitted to graduate of the requirement for the degree of doctor of philosophy. Gonoon.
Miller, R. B., Anderson, S., &Keals, D. K. (2004). Is Bowen theory valid? A review of basic research. Journal of marital and family therapy30(4), 453-466.
Nabavi, M., Pasha, G. R., &Attari, Y. A. (2014). A study the efficacy of Self-Deferentiationtraining on anxiety and somatic symptoms among teachers. Indian J. Sci. Res, 3(1), 455-460.
Nenadic, I., Lamberth, S., Reiss, N. (2017). Group schema therapy for personality disorder: A pilot study for implementation in acute psychiatric in-patient settings. Psychiatry Research,253.9-12.
Peleg-Popko, O. (2004). Differentiation and test anxiety in adolescents. Journal of Adolescence27(6), 645-662.
Renner, F., Arntz, A., Lobbestael, J., Huibers, M. (2016). Schema therapy for chronic depression: Results of a multiple single case series. J. Behav. Ther. & Exp. Psychiat. 51. 66-73.
Ryff, C. D. (1995). Psychological Well-being in Adult Life, Current Directions in Psychological Science, 4(12), 99-104.
Ryff, C. D. (2014). Happiness is everything, or is it? Explorations on the meaning of psychological well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 57(12), 1069-1081.
Ryff, C. D., Radler, B. T., & Friedman, E. M. (2015). Persistent psychological well-being predicts improved self-rated health over 9–10 years: Longitudinal evidence from MIDUS. Health psychology open2(2), 2055102915601582.
Ryff, C. D., & Singer, B. (1998). The contours of positive human health. Psychological inquiry,9(28).
Ryff, C. D., & Singer, B. (2003). Ironies of the human condition: Well-being and health on the way to mortality. In L.G.Aspinwal and U. M. Staudinger (Eds.), A psychology of human strengths: Fundamental question and future direction for a positive psychology.
Ryff, C. D., Singer, B. H., & Love, G. D. (2004). Positive health: connecting well-being with biology. Philosophical of the roral society of London, 359.
Rafaeli, E., Bernstein, D. P., & Young, J. (2010). Schema therapy: Distinctive features. Routledge.
Sohrabi, R., Asadi, M., Habibollahzade, H., PanaAli, A. (2013). Relationship between self-differentiation in Bowen's family therapy and psychological health. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 84. 1773-1775.
Skowron, E. A., Schmitt, A. T. (2003). Assessing interpersonal fusion: Reliability and Validity of a new DSI fusion with others subscale. Journal of marital and family therapy, 29, 209-222.
Young, J. E. (1990). Cognitive therapy for personality disorders: A schema-focused approach. Sarasota, FL: Professional Resource Press.
Young, J. E., Weishaar, M. E., & Klosko, J. S. (2017). La thérapie des schémas: approche cognitive des troubles de la personnalité. De Boeck Supérieur.
Yong, J. E., Klosko, J. S. &Weishaar, M.E. (2003). Schema Therapy: A Practitioner's Guide. NY: Guilford Press.
Young, J. E., &Gluhoski, V. A (2005). Schema perspective on satisfaction in close relationships. In R. J. Sternberg & M Hojjat (Eds.), Satisfaction in close relationships New York, NY: The Guilford Press.