با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن روانشناسی اجتماعی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه روانشناسی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

2 استاد گروه روانشناسی دانشگاه پیام نور ، تهران، ایران.

3 کارشناسی ارشد روانشناسی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

چکیده

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف تدوین مدل کفایت اجتماعی دختران دبیرستانی بر اساس عواطف مثبت، سرمایه روانشناختی و تصویر از بدن انجام شد. روش: روش پژوهش همبستگی از نوع معادلات ساختاری بود. جامعه آماری کلیه دانش آموزان دختر متوسطه شهرستان سبزوار در سال تحصیلی ۹۹_ ۱۳۹۸ بودند، که بااستفاده از روش نمونه گیری خوشه‌ای چند مرحله ای، ۲۰۰ نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. برای اندازه گیری متغیرها از پرسشنامه کفایت اجتماعی پرندین، پرسشنامه سرمایه روانشناختی لوتانز و لوتانز و پرسشنامه عاطفه مثبت واتسون، کلارک و تلگن و پرسشنامه تصویر بدنی کش، وینستد و جاندا استفاده شد. داده های به دست آمده با استفاده از آزمون آماری پیرسون، سوبل و بوت استراپ و از طریق نرم افزار آماری AMOS و SPSSنسخه 24 تحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که تصویر بدنی و عواطف مثبت با نقش واسطه ای سرمایه روانشناختی در تبیین کفایت اجتماعی دانش آموزان نقش دارند که در مجموع 37 درصد از واریانس کفایت اجتماعی دانش آموزان از طریق متغیرهای مدل تبیین ‌شد. اثر مستقیم سرمایه روانشناختی (20/0)، عواطف مثبت (15/0) و تصویر بدنی (48/0) در تبیین کفایت اجتماعی دانش آموزان معنی‌دار بود. اثر غیر مستقیم تصویر بدنی (18/2=t-value ) و عواطف مثبت (9/1=t-value ) با میانجی‌گری سرمایه روانشناختی بر میزان کفایت اجتماعی دانش آموزان معنی‌دار به دست آمد. با توجه به اثر مستقیم و غیرمستقیم متغیرهای پیش بین و میانجی بر میزان کفایت اجتماعی، به نظر می رسد با تقویت عواطف مثبت، سرمایه روانشناختی و تصویر از بدن می توان کفایت اجتماعی دختران را ارتقا داد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Developing the Structural Models of Social Competence in High School Girls Based on the Positive Emotions, Psychological Capital and Body Image

نویسندگان [English]

  • mozaffar ghaffari 1
  • Ali Mohammadzadeh 2
  • mahdih gheramifar 3

1 Assistant Professor, Department of Psychology, Payame Noor University, Tehran, Iran.

2 Professor, Department of Psychology, Payame Noor University, Tehran, Iran.

3 Master of Psychology, Payame Noor University, Tehran, Iran.

چکیده [English]


Objective: The aim of this study was to developing the structural models of social competence in high school girl students based on the positive emotions, psychological capital and body image. Method: The research method applied in this study was correlational and structural equation modeling. Statistical population of this study was all secondary school students of Sabzevar in the academic year 2019-2020. The statistical sample was 200 female high school students that have been selected by cluster sampling. Watson, Clark and Telgen positive emotions questionnaire, Luthans and Luthans psychological capital questionnaire, Winsted and Janda body image questionnaire and Parandin social competence questionnaire were used for data collection. The data were analyzed by Pearson correlation coefficient, Bootstrap and Sobel tests using SPSS and Amos version 24. Results: The results indicated that positive emotions and body image in interaction with the role of psychological capital are involved in explaining the models of social competence in high school qirls, in which case the variance of social competence in high school qirls through variables of the model is explained by 37% in total. The direct effect of psychological capital (0.20), positive emotions (0.15) and body image (0.48) were significant in estimating social competence in student. Also, the results showed that the indirect effects of positive emotions (t-value = 1.9) and body image (t-value = 2.18) through conversation orientation on student's social competence were significant. Conclusion: Considering the direct and indirect effects of the exogenous and mediating variables social competence, it can be concluded that social competence can be increased by enhancing positive emotions, psychological capital and body image.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social Competence
  • Positive Emotions
  • Psychological Capital
  • Body Image
ـ اناری، ن. و پاکدامن، ب (1396). «برسی رابطه خودکارآمدی و کفایت اجتماعی با شادکامی در دانشجویان محقق اردبیلی». چهارمین کنفرانس بین‌المللی نوآوری‌های اخیر در روانشناسی، مشاوره و علوم رفتاری، تهران، دانشگاه نیکان.
ـ ایمان زاده، م.؛ فرخی، ن. ع. و بهرامی، ه (1397). «الگوی روابط ساختاری بین سرمایه روان‌شناختی و هویت ملی با میانجی‌گری خودکارآمدی، کفایت اجتماعی و فرهنگ شهروندی در دانش‌آموزان دختر». روان‌شناسی مدرسه، 7(3)، 68-46.
ـ بهادری خسروشاهی، ج. و هاشمی نصرت‌آباد، ت (1391). «رابطه اضطراب اجتماعی، خوش‌بینی و خودکارآمدی با بهزیستی روان‌شناختی در دانشجویان». مجله مطالعات علوم پزشکی، 23(2)، 122-115.
ـ پرندین، ش (1385). ساخت و هنجاریابی پرسشنامه کفایت اجتماعی در نوجوانان شهر تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی تهران.
ـ پورافکاری، ن. ا. و شکری، ک. (1391). «بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی بر سلامت روانی دانشجویان (مطالعه‌ای در بین دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر)». علوم اجتماعی، 186،16-167.
ـ خالقی، ر. (1395). رابطه سیستم‌های مغزی ـ رفتاری و عواطف با اضطراب اجتماعی در دانشجویان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی عمومی، دانشگاه سمنان، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی.
ـ خواجوی، د. و قنبری چشمه کمره، ل (1392). «رابطه بین اضطراب اجتماعی اندام و عزت نفس با هراس اجتماعی دانشجویان دختر». زن و جامعه، 3، 106-85.
ـ دلبری، ط. ‌س (1394). رابطه کمال‌گرایی و خودکارآمدی مادران با مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان، پایان‌نامه  کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
ـ زکی یی، ع.؛ رستمی، س. و کماسی، س (۱۳۹۲). «رابطه روان رنجور خویی، برون‌گرایی، عاطفه مثبت و عاطفه منفی با اختلال‌های روانی»، مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران، ۲۳ (۱۰۹)، 233-224.
ـ غلامی، س. (1389). بررسی رابطه بین خودکارآمدی اجتماعی و مهارت‌های اجتماعی با اضطراب اجتماعی در نوجوانان شهر شیراز، پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی ‌واحد مرودشت، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی.
ـ کوشکی، م (1393). تأثیر آموزش خودکارآمدی بر استرس تحصیلی و مهارت‌های اجتماعی،  پایان‌نامه کارشناسی ارشد روانشناسی، دانشگاه تربیت معلم تهران، دانشکده و علوم تربیتی.
ـ متقی، ش.؛ رضایی، ص. و اکبری، ر. ا  (1397). «بررسی تأثیر سرمایه روان‌شناختی و خودکارآمدی بر احساس امنیت اجتماعی دانش آموزان». فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات امنیت اجتماعی، 54، 19-1.
ـ موسوی، س. ج.؛ اسبقی پور، م.؛ سهرابی، ظ. و میروقشلاق، ف (1395). «بررسی وضعیت اضطراب و اختلال در عملکرد اجتماعی و تأثیر آن بر وضعیت جسمانی دانشجویان جدیدالورود دانشگاه علوم پزشکی ارومیه». پنجمین کنفرانس بین‌المللی روانشناسی و علوم اجتماعی، تهران، ایران.
ـ ولی زاده، م. و اسمعیلی، س (1399). «بررسی رابطه هویت اجتماعی، سرمایه روان‌شناختی و کفایت اجتماعی با سازگاری اجتماعی دانش آموزان مقطع ابتدایی شهرستان آمل»، ششمین کنفرانس بین‌المللی روانشناسی، علوم تربیتی و سبک زندگی. دانشگاه‌های مجازی جهان اسلام.
ـ یزدانی، م.؛ مطهری نژاد، ح (1394). «بررسی ارتباط اضطراب اجتماعی اندام با سلامت روان در دانشجویان». دومین کنفرانس ملی توسعه پایدار در علوم تربیتی و روانشناسی، مطالعات اجتماعی و فرهنگی، تهران، ایران.
- Al-mehsin, S. (2017). “Self-Efficacy and Its Relationship with Social Skills and the Quality of Decision-Making among the Students of Prince Sattam Bin Abdul-Aziz University”. International Education Studies,10(7),108-117.
- Alzubaidi, A. S. & Kazem, A. M. (2013). “Perception of physical self-efficacy and body image among Omani Basic School Children”. Int J Learn Man Sys, 1(1), 11-7.
- Baluku, M. M.; Kikooma, J. F.; Bantu, E. & Otto, K. (2018). “Psychological capital and entrepreneurial outcomes: the moderating role of social competences of owners of micro-enterprises in East Africa”. Journal of Global Entrepreneurship Research, 8(1), 1-23.
- Cash, T. F. and Pruzinsky, T. (1990). Body Images: Development, Deviance and Change. New York: Guilford.
- Cash, T. F.; Mikulka, P. J. & Brown, T. A. (1990). “Attitudinal body –image assessment: Factor analysis of the Body – Self Relations Questionnaire”. Journal of personality Assessment, 55,35-55.
- Costantini, A.; De Paola, F.; Ceschi, A.; Sartori, R.; Meneghini, A. M. & Di Fabio, A. (2017). “Work engagement and psychological capital in the Italian public administration: A new resource-based intervention programme”. SA Journal of Industrial Psychology, 43(1), 1-11.
- Curby, T. W.; Brown, C. A.; Bassetta, H. H. & Denham, S. A. (2015). “Associations between preschoolers’ social-emotional competence and preliteracy skills”. Infant and Child Development, 24, 549-570.
- Dalbudak, E.; Evren, C.; Aldemir, S.; Coskun, K. S.; Yıldırım, F. G. & Ugurlu, H. (2013). “Alexithymia and personality in relation to social anxiety among university students”. Psychiatry research, 209(2), 167-172.
- Diener, E.; Thapa, S. & Tay, L. (2020). “Positive emotions at work”. Annual Review of Organizational Psychology and Organizational Behavior, 7, 451-477.
- Gaddad, P.; Pemde, H. K.; Basu, S.; Dhankar, M. & Rajendran, S. (2018). “Relationship of physical activity with body image, self esteem sedentary lifestyle, body mass index and eating attitude in adolescents: A cross-sectional observational study”. Journal of family medicine and primary care, 7(4), 775.
- Goodman, F. R.; Stiksma, M. C. & Kashdan, T. B. (2018). “Social anxiety and the quality of everyday social interactions: the moderating influence of alcohol consumption”. Behavior therapy, 49(3), 373-387.
- Grogan, S. (2016). Body image: Understanding body dissatisfaction in men, women and children. Taylor & Francis
- Hasan, M.; Guampe, F. A. & Maruf, M. I. (2019). “Entrepreneurship learning, positive psychological capital and entrepreneur competence of students: a research study”. Entrepreneurship and Sustainability Issues, 7(1), 425-439.
- He, C.; Jia, G.; McCabe, B.; Chen, Y. & Sun, J. (2019). “Impact of psychological capital on construction worker safety behavior: Communication competence as a mediator”. Journal of safety research, 71, 231-241.
- Hetmańczyk-Bajer, H. (2015). “Gender and Social Competence of Younger Students”. European Journal of Social Sciences, 4(2),273-280.
- Huber, L.; Plötner, M. & Schmitz, J. (2019). “Social competence and psychopathology in early childhood: a systematic review”. Eur Child Adolesc Psychiatry, 28(4), 443-459.
- Jena, P. Ch. (2018). “Social competence among school going adolescents with respect to their gender and type of school”. World Scientific News, 105, 14-28.
- Kumara, A. & Kuntal, M. (2018). “Social Competence among Adolescents of Working and Non-Working Mothers”. Journal of Humanities and Social Science, 23(3), 71-77.
- Lovell, J. & Critchley, J. (2010). “Women living in a remote Australian mining community: Exploring their psychological well‐being”. Australian Journal of Rural Health, 18(3), 125-130.
- Luthans, F. & Youssef-Morgan, C. M. (2017). “Psychological capital: An evidence-based positive approach”. Annual review of organizational psychology and organizational behavior, 4, 339-366.
- Meena, S.; Singh, A. R. & Gupta, D. (2018). “Self-body image: An association of social competence and self-consciousness in adolescents”. Indian Journal of Health and Wellbeing, 9(3), 363-367.
- Nelis, S.; Bastin, M.; Raes, F.; Mezulis, A. & Bijttebier, P. (2016). “Trait affectivity and response styles to positive affect: Negative affectivity relates to dampening and positive affectivity relates to enhancing”. Personality and Individual Differences, 96, 148-154.
- Pakarinen, E.; Salminen, J.; Lerkkanen, M. & Suchodoletz, A. (2018). “Reciprocal Associations Between Social Competence and Language and Pre-Literacy Skills in Preschool”. Journal of Early Childhood Education Research, 7(2), 207-234.
- Pemde, H. K. (2015). “Body image in adolescents–A clinical issue”. The Indian Journal of Pediatrics, 82(12), 1086-1088.
- Raj, S. L. Y.; Yasin, M. A. M.; Othman, Z. & Othman, A. (2016). “Drinking Motives as Mediator between Social Anxiety and Alcohol Use among Private University Students in Klang Valley”. In Procedia - Social and Behavioral Sciences, 219, 614-619.
- Rehman, F.; Yusoff, R. B. M.; Zabri, S. B. M. & Ismail, F. B. (2018). “Impacts of Psychological Capital on the Ethical Behavior of Teachers: A Case of Educational Sector in Pakistan”. In MATEC Web of Conferences (Vol. 150, p. 05032). EDP Sciences.
- Salih, A. (2018). Social Competence and its Relation with self-efficacy for University students. ResearchGate, 1, 1-32.
- Shang Guan, C. Y.; Li, Y. & Ma, H. L. (2017). “The Mediating Role of Psychological Capital on the Association between Occupational Stress and Job Satisfaction among Township Cadres in a Specific Province of China: A Cross-Sectional Study”. International journal of environmental research and public health, 14(9), 972-990.
- Shetty, J. (2018). “Assessment of Body Image and Self-Esteem among Young Adolescents”. Research Paper, 5(6), 490-492.
- Smith‐Bynum, M. A.; Anderson, R. E.; Davis, B. L.; Franco, M. G. & English, D. (2016). “Observed racial socialization and maternal positive emotions in African American mother–adolescent discussions about racial discrimination”. Child development, 87(6), 1926-1939.
- Tarabia, E. & Abu-Rabia, S. (2016). “Social Competency, Sense of Loneliness and Self-Image among Reading Disabled (RD) Arab Adolescents”. Creative Education, 7, 1292-1313.
- Watson, D.; Clark, L. A. & Tellegen, A. (1988). “Development and validation of a brief measure of positive and negative affect: The PANAS scales”, Journal of Personality and Social Psychology, 54(6), 1063-1070.
- World Health Organization. (2013). Global tuberculosis report 2013. World Health Organization.
- Zimmer-Gembeck, M. J. & Webb, H. J. (2017). “Body image and peer relationships: Unique associations of adolescents' social status and competence with peer-and self-reported appearance victimization”. Journal of adolescence, 61, 131-140.