شناخت اجتماعی

با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن روانشناسی اجتماعی ایران

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

نقش جهت گیری اجتماعی بر رفتار اخلاقی با توجه به نقش میانجی معنویت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه روان‌شناسی، دانشگاه تبریز

2 کارشناسی ارشد روان‌شناسی تربیتی دانشگاه تبریز

3 دانشجوی دکتری علوم اعصاب شناختی دانشگاه تبریز

چکیده

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش جهت­گیری اجتماعی بر رفتار اخلاقی با توجه به نقش میانجی معنویت انجام شده است. روش: در این راستا، 407 نفر از دانشجویان دانشگاه تبریز با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ­ای چند مرحله ­ای انتخاب شدند. جهت جمع ­آوری داده ­ها از پرسشنامه ­های رفتار اخلاقی لوزیر (1993)، جهت­ گیری اجتماعی هاریسون (2001) و پرسشنامه محقق ساخته در زمینه معنویت مبتنی برنظریه معنویت و عقلانیت ملکیان (1386) استفاده شد. یافته­ ها: نتایج نشان داد که با افزایش جهت­ گیری اجتماعی و معنویت بر میزان رفتار اخلاقی افزوده می­ شود از سویی، با افزایش جهت­ گیری اجتماعی بر میزان معنویت نیز افزوده می­ شود. یافته­ های حاصل از تحلیل مسیر نشان داد که، جهت­ گیری اجتماعی به ­صورت مستقیم بر رفتار اخلاقی تأثیر می­ گذارد و یا این تأثیرگذاری به ­صورت غیرمستقیم با میانجی­گری معنویت صورت می­ گیرد. از طرفی، داده­ های حاصل از تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد که، مؤلفه ­های معنویت و جهت­ گیری اجتماعی می­ توانند به­ صورت ترکیبی بخشی از تغییرات رفتار اخلاقی را پیش­ بینی کنند. نتیجه ­گیری: نتایج نشان داد که در شکل­ گیری عمل اخلاقی عوامل عدیده­ای نقش دارند که در این راستا می ­توان به جهت­ گیری اجتماعی و معنویت اشاره نمود. در این خصوص، اخلاق در متن اجتماع شکل می­ گیرد و تجارب معنوی فرد در رهگذر روابط بین فردی، موجب تجلی رفتار بر مبنای خصایل اخلاقی م ی­شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Role of Social Orientation on Moral Behavior Regarding the Mediating Role of Spirituality

نویسندگان [English]

  • Touraj Hashemi 1
  • Elnaz Arianpour 2
  • Naeemeh Mashinchi Abbasi 3

1 Associate professor in Psychology, Tabriz University

2 M.A. in Psychology, Tabriz University

3 Ph.D Studentin Cognitive Neuroscience, Tabriz University

چکیده [English]

Introduction: The present study aimed to investigate the role of social orientation on moral behavior, regarding the mediating role of spirituality. Method: Using a random multi-stage cluster method, 407 students were selected from among Tabriz University students. Data were gathered by Lussier Moral Behavior Inventory, Harrison social orientation questionnaire, and a researcher-made questionnaire on spirituality, which was based on the Malekian theory of spirituality. Results: The results showed that by increasing the social orientation as well as spirituality, moral behavior is enhanced. On the other hand, as social orientation rises, spirituality is increased. Besides, findings of path analysis revealed that social orientation could have a direct effect on moral behavior or it could indirectly influence it through the mediating role of spirituality. In addition, results obtained by multiple regression method suggested that both spirituality and social orientation could predict part of the changes observed in moral behavior in a compound manner. Conclusion: The results suggest that various factors such as social orientation and spirituality contribute in developing moral behavior. Consequently, morality is developed in social context and individual spiritual experiences through interpersonal interactions result in the manifestation of behavior based on moral features.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Moral behavior
  • Social orientation
  • spirituality
مراجع
ـ استرایکر، ش.؛ لیندزی، گ. و ارونسون، ا. (1376). مبانی روان­شناسی اجتماعی. ترجمه جواد طهوریان؛ محمدتقی منشی طوسی. مشهد: انتشارات آستانه قدس رضوی.
 
ـ رهنما، ا. (1386). نقد تطبیقی تربیت اخلاقی از دیدگاه کانت و خواجه نصیرالدین طوسی. تهران: نشر آییژ.
ـ ریچلز، جیمز. (1389). فلسفه اخلاق. ترجمه آرش اخگری، تهران: انتشارات حکمت.
ـ صادقی، م.ر. (1371). پایه اجتماعی اخلاق. تهران: نشر اشاره.
ـ غباری بناب، ب. و راقبیان، ر. (1387). کودک، نوجوان و معنویت. تهران: انتشارات یسطرون.
ـ فروزانفر، ب.ا. (1384). فیه ما فیه. تهران: انتشارات امیرکبیر.
ـ فرهنگی، ع.ا.؛ رستگار،ع.ع. (1385). (ارائه و تبیین مدل انگیزشی مبتنی بر معنویت کارکنان). ماهنامه علمی ـ پژوهشی دانشگاه شاهد،13،20.
ـ فرهود، د. (1386). (مروری بر تاریخچه اخلاق همراه با گردآوری زمینه­های گوناگون اخلاق). اخلاق در علوم و فناوری، 1 و2.
ـ فلاحتی، خ. (1386). (تأثیر تفریح درمانی بر وضعیت روانی بیمارن اسکیزوفرنی مزمن). فصلنامه علمی ـ پژوهشی  روا­­ن­پزشکی و روان­شناسی بالینی ایران، 3، انستیتو روان­پزشکی ایران.
ـ قانعی، م. (1388). اخلاق در نگاه مولانا: چیستی و هستی. تهران: انتشارات نگاه معاصر.
ـ کریمی، ی. (1387). روان­شناسی اجتماعی:   نظریه­ها، مفاهیم وکاربردها. چاپ ششم. تهران: نشرارسباران.
ـ کیلن، م. و اسمتانا، ج. (1389). رشد اخلاقی. جلد 1 و 2. ترجمه محمدرضا جهانگیرزاده، علیرضا شیخ شعاعی و رحیم راستی تبار. تهران. پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
ـ محمدی، م. (1379). اخلاق رسانه­ها. تهران: انتشارات نقش و نگار.
ـ مدرسی، م.ر. (1371). فلسفه اخلاق: پژوهش در بنیان­های زبانی، فطری، تجربی، نظری، و دینی اخلاق. تهران: انتشارات سروش.
ـ مطهری، م. (1366). فلسفه اخلاق. تهران: انتشارات صدرا.
ـ مطهری، م. (1383). مجموعه آثار.جلد 22. تهران: انتشارات صدرا.
ـ ملکیان، م. (1386). مشتاقی ومهجوری. تهران: انتشارات نگاه معاصر.
ـ ملکیان، م. (1384). مهر ماندگار: مقالاتی در اخلاق شناسی. تهران: انتشارات نگاه معاصر.
ـ هابرماس، ی. (1384). نظریه کنش ارتباطی. ترجمه کمال پولادی، تهران: انتشارات مؤسسه ایران.
- Beauchamp, T.L. & Childress, J.F. (1999). Principles of biomedical ethics (4th Ed).Oxford, England: Oxford university press.
- Cavanagh, G. (1999). (Spirituality for managers: context & critique). Journal of organizational change management, 12(3), 186-199.
- Cook, C.C.H. (2004). (Addiction and spirituality). Addiction, 99, 539-551.
- Dewey, J. (1966). Democracy and Education. New York: Macmillan Company. 
- Darwin, C. (1871). The descent of man. New York: Prometheus Books.
- Duke, A.G. (1989). (Interpersonal relationship and social problem solving). Journal of social psychology, 9, 126-133.
- Farrow, G. (1984). (Spirituality and self- awareness). The friends, quarterly, 23, 317- 318.
- Gull, G.A. & Doha, J. (2004). (The “transmutation” of the organization: Towards a more spiritual workplace). Journal of Management Inquiry, 13(2), 128-139.
- Harrison, B.E.(2001). New Approach to social problems in veterans at 1975-1995. New York, Williams press.
- Hoffman, M.L.(2002). Empathy and Moral development. Cambridge UK University press.
- Howard, S. (2002). A spiritual perspective on Learning in the workplace. Journal of Managerial psychology, 17(3), 230-242.
- Husler, G.; Egon, W. & Blakeney,  R.F. (2003). Morbidity and comorbidity in a swiss sample of youth at risk. Report to the Bundesamt fur Gesundheit, Bern, Switzerland.
- Lussier, R.N. (1993). Human Relations in organizations: A skill Building Approach, (2nded.). Homewood, Irwin, 297.
- Mahmoud, S. (2005).Politics of Piety: The Islamic Revival and the Feminist Subject. Princeton: Princeton University Press.
- Marques, J.F. (2006).(The spiritual worker). Journal of Management Development, 25,9,884-95. 
-Mele, D. (2005). (Ethical education in accounting: Integrating rules, values and virtues). Journal of Business Ethics, 57, 97-109.
-Milliman, J.; Kazaplewski, A.J. & Ferguson, J. (2003). (Workplace Spirituality and Employee Work Attitudes). Journal of Organizational Change Management, 16 (4), 426-447.
-Mitroff, I.A. & Denton, E.A. (1999). A Spirituality audit of corporate America: A hard look at spirituality, religion, and values in the work place, Jossey-Bass, Son Francisco, C.A.
-Piedmont, R.L. (1999). (Dose spirituality represent the sixth of personality? Spiritual transcendence and the five-factor model). Journal of personality, 7(6), 985-1013.
-Santrock, J.W. (2001). Child development. 6th Edition. Toronto: McGraw Hill.
-Turiel, E. (1983). The development of social knowledge: Morality and convention. Cambridge, UK: Cambridge university press.
-Turiel,  E. (2002). The culture of  morality. Cambridge: Cambridge university press.                                        
-Weiner, B. (1980). (A cognitive (attribution) emotion-action model of motivated behavior: An analysis help-giving). Journal of personality and social psychology,39,186-200.
شناخت اجتماعی
دوره 3، شماره 1 - شماره پیاپی 5
بهار و تابستان 1393
تیر 1393
صفحه 30-44
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار