نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• قمر خطیبی ¹
• منصوره کریم زاده ²
• رضا قربان جهرمی ³
• اسماعیل سعدی پور ⁴

¹ دانشجوی دکتری، گروه روانشناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

² دانشیار، گروه آموزش پیش از دبستان، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران.

³ استادیار، گروه روانشناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

⁴ استاد، گروه روانشناسی تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش میانجی‌ شایستگی اجتماعی در رابطه بین الگوهای فرزندپروری و رفتارهای بازدارنده تحصیلی (فریب‌کاری تحصیلی، اهمال‌کاری تحصیلی، رفتار پرخاشگرانه) دانش‌آموزان دوره متوسطه دوم انجام شد. این مطالعه توصیفی-همبستگی به روش معادلات ساختاری بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی دانش‌آموزان دوره متوسطه دوم مدارس دولتی شهر تهران در سال تحصیلی 1401- 1402 بود؛ که 407 نفر با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای وارد مطالعه شدند و بوسیله پرسشنامه‌های شیوه‌های فرزندپروری (بامریند، 1973)، شایستگی اجتماعی (فلنر و همکاران، 1990)، مقیاس‌های فریب‌کاری تحصیلی (فارنسه و همکاران، 2011)، اهمال‌کاری تحصیلی (سواری، 1391) و پرسشنامه پرخاشگری (ویلیامز و همکاران، 1996) مورد سنجش قرار گرفتند. تحلیل داده‌ها با روش معادلات ساختاری بوسیله نرم‌افزارهای SPSS نسخه 23 و AMOS نسخه 24 انجام شد. یافته‌ها نشان داد مسیر مستقیم و منفی الگوی فرزندپروری مستبدانه (05/0>P) و مسیر مستقیم و مثبت فرزندپروری مقتدرانه (01/0>P) به شایستگی اجتماعی معنادار بود. مسیر مستقیم و مثبت فرزندپروری سهل‌گیرانه (05/0>P) و مسیر مستقیم و منفی فرزندپروری مقتدرانه (05/0>P) و شایستگی اجتماعی (01/0>P) بر رفتارهای بازدارنده تحصیلی معنادار بودند. مسیر غیرمستقیم الگوی فرزندپروری سهل‌گیرانه، مستبدانه و مقتدرانه بر رفتارهای بازدارنده تحصیلی با میانجی‌گری شایستگی اجتماعی معنادار بودند (01/0>P). شاخص‌های برازش نشان داد مدل پژوهش از برازش مطلوب برخوردار بود. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت شایستگی اجتماعی نقش میانجی در ارتباط بین الگوهای فرزندپروری و رفتارهای بازدارنده تحصیلی دارد.

کلیدواژه‌ها

• "شایستگی اجتماعی"
• " الگوهای فرزندپروری"
• "رفتارهای بازدارنده تحصیلی"
• "دانش‌آموزان دوره متوسطه"

موضوعات

• روانشناسی تربیتی

عنوان مقاله [English]

The Mediating Role of Social Competence in the Relationship between Parenting Styles and Academically Inhibiting Behaviors of sSecondary School Students

نویسندگان [English]

• Qamar Khatibi ¹
• Mansoreh Karimzadeh ²
• Reza Ghorban Jahromi ³
• Esmail Sadipor ⁴

¹ Ph.D Student Department of Psychology, Science and Research Branch Islamic Azad University, Tehran, Iran

² Associate Prof, Department of Preschool, University of Rehabilitation Sciences and Social Health, Tehran, Iran.

³ Assistant Prof, Department of Psychology, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.

⁴ Prof, Department of Educational Psychology, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran.

چکیده [English]

The present study investigates the mediating role of Social Competence in the relationship between parenting styles and academically inhibiting behaviors of secondary school students. This descriptive-correlational study was conducted using the structural equation method. Its statistical population included all secondary school students in public schools in Tehran in 2022-2023. Accordingly, 407 people were included in the study by multi-stage cluster sampling method and measured using Parenting Styles Questionnaire (Baumrind, 1973), Social Competence Questionnaire (Felner et al.,1990), Academic Cheating Scale (Farnese et al., 2011), academic procrastination Questionnaire (Savari, 2013), and aggression Questionnaire (Williams et al., 1996). Data were analyzed by structural equation method in SPSS-23 and AMOS-24 software. Data analysis revealed that the structural model indices had a good fit. The direct and negative effect of authoritarian parenting patterns on social competence was significant with a standard coefficient of -0.18 and the direct and negative effect of authoritative parenting patterns on social competence was significant with a standard coefficient of 0.25. Also, the direct and positive effect of permissive parenting patterns with a standard coefficient of 0.17 and the direct and negative effect of authoritative parenting patterns and social competence with standard coefficients of -0.21 and -0.34, respectively, were significant on academic inhibiting behaviors. Additionally, the effect of permissive, authoritarian, and authoritative parenting patterns on academic inhibiting behaviors with the mediating role of social competence was significant with standardized coefficients of -0.18, 0.13, and 0.24, respectively (P < 0.01). The results of these relationships can predict academic inhibiting behaviors in the form of a model. These results have practical implications for preventive measures against the increase of academically inhibiting behaviors and reducing their negative consequences.

کلیدواژه‌ها [English]

• "Social Competence"
• "parenting styles"
• "academically inhibiting behaviors"
• "secondary school students"