پگاه نجات؛ جواد حاتمی
چکیده
مقدمه: قضاوت اخلاقی از موضوعات مورد مطالعه در شناخت اجتماعی محسوب میشود.نظریۀ بنیادهای اخلاقی نظریه ای اخیر در روانشناسی اخلاق است که رویکردی میان فرهنگی و شهودگرایانه به باورهای اخلاقی مردم جهان دارد. مطالعۀ حاضر به بررسی ویژگیهای روانسنجی نسخۀ فارسی پرسشنامۀ مرتبط با این نظریه و مقایسۀ یافته ها با گزارشهای موجود ...
بیشتر
مقدمه: قضاوت اخلاقی از موضوعات مورد مطالعه در شناخت اجتماعی محسوب میشود.نظریۀ بنیادهای اخلاقی نظریه ای اخیر در روانشناسی اخلاق است که رویکردی میان فرهنگی و شهودگرایانه به باورهای اخلاقی مردم جهان دارد. مطالعۀ حاضر به بررسی ویژگیهای روانسنجی نسخۀ فارسی پرسشنامۀ مرتبط با این نظریه و مقایسۀ یافته ها با گزارشهای موجود از نسخۀ اصلی و سایر فرهنگها اختصاص دارد. روش: دادهها مربوط به سه مطالعه روی نمونه های ایرانی هستند: گلکار (1394) و مراحل دوم و سوم نجات (1395)، که دارای به ترتیب 280، 314 و 180 شرکتکننده بودند که به پرسشنامۀ بنیادهای اخلاقی (MFQ-30) پاسخ دادند. محاسبۀ آلفای کرونباخ برای تک تک بنیادهای اخلاقی و نیز تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی انجام شد و مقایسۀ میان جنسیتی در تکیه بر بنیادها صورت گرفت. یافته ها: آلفای کرونباخ بنیادهای مراقبت، انصاف و وفاداری نسبتاً پایین و عموماً کمتر از بنیادهای اطاعت و تقدس بود.تحلیل عاملی اکتشافی به راه حلی سه عاملی برای مرحلۀ دوم نجات (1395) و راه حل دوعاملی برای گلکار (1394) و مرحلۀ سوم نجات (1395) ختم شد. برازش داده ها به مدل پنج عاملی همبسته قابل قبول بود. نمرۀ زنان در مراقبت، انصاف و تقدس بالاتر از مردان بود. نتیجه گیری: ویژگیهای روانسنجی نسخۀ فارسی پرسشنامۀ بنیادهای اخلاقی اگرچه در برخی جنبهها نه چندان عالی، اما قابل مقایسه با نتایج گزارششده از سایر فرهنگها بود و بنابراین به نظر میرسد عمدتاً معلول ماهیت پیچیدۀ خود اخلاق باشد. تفاوتهای جنسیتی مشاهدهشده مشابه با یافته های بینالمللی و در نتیجه حامی روایی گروههای شناخته شده برای این پرسشنامه بود.