با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن روانشناسی اجتماعی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی دانشگاه ارومیه

2 دانشیار گروه روانشناسی دانشگاه ارومیه

چکیده

مقدمه: هدف از این پژوهش بررسی اثربخشی آموزش مهارت‌های اجتماعی از طریق الگوی یادگیری مشاهده‌ای بندورا بر ارتقاء و بهبود نظریه ذهن کودکان دختر و پسر پیش‌دبستانی شهر ارومیه بود. روش: پژوهش حاضر که از نوع مطالعات نیمه آزمایشی است به شیوه ی پیش‌آزمون - پس‌آزمون به همراه گروه کنترل اجرا گردید.40 کودک به شیوه در دسترس انتخاب‌شده و به‌صورت تصادفی به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند. جهت سنجش متغیرها در این پژوهش از دو مقیاس درجه‌بندی مهارت‌های اجتماعی کودکان پیش‌دبستانی الیوت و گرشام (ssrs) و پرسشنامه 38 سؤالی نظریه ی ذهن استیمن و موریس به‌عنوان ابزار گردآوری اطلاعات مربوط به پیش‌آزمون و پس‌آزمون استفاده‌شده است. مهارت‌های اجتماعی به مدت 15 جلسه از طریق روش یادگیری مشاهده‌ای بندورا به گروه آزمایش آموزش داده شد؛ سپس داده‌های حاصل از آزمون‌ها با استفاده از تحلیل کوواریانس و آزمون t مستقل موردبررسی قرار گرفتند. یافته‌ها: نشان دادند که آموزش مهارت‌های اجتماعی از طریق الگوی یادگیری مشاهده‌ای بندورا موجب افزایش معنادار این مهارت‌ها و توانایی نظریه ذهن در کودکان گردید. نتیجه گیری: مبتنی بر نتایج پژوهش حاضر می‌توان اذعان نمود مداخلات آموزشی قادرند از طریق ارتقاء تئوری ذهن از بروز بسیاری از ناهنجاری‌ها ی شناختی و رفتاری کودکان پیشگیری کنند، لذا پیشنهاد می‌شود آموزش مهارت‌های اجتماعی در سیاست‌گذاری‌های نهاد آموزش‌وپرورش و مراکز بالینی گنجانده شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Determine the Effectiveness of Social Skills Training Through Bandura's Model of Observational Learning on the Improving of Boys and Girls in Pre-School Children's Theory of Mind

نویسندگان [English]

  • Zahra Sedighi 1
  • Farzaneh Mikaeeli 2
  • ali issazadegan 2

1 M.A Student of Educational Psychology in Orumieh University

2 Associate Professor of Psychology Group in Orumieh University

چکیده [English]

Introduction: This research focused on effects of training social skills using Bendura’s observational learning model on improving theory of mind of preschool children in Urmia. Method: Current research which is semi-experimental, was conducted in a pretest-aftertest kind of studies with a control group.40 children were chosen considering availability and randomly seperated into test and control groups. To evaluate variables in this research, Elliott and Grsham’s social skills calibration gauge for preschool children (ssrs) and Stimman and Morris' 38-item questionnaire about theory of mind were used as tools to get information about pretest and aftertest.Children in test group were trained social skills during 15 sessions using Bendura’s observational learning model.We examined the data produced by tests using covariance analysis and independent T experiment. Conclusion: Findings suggest that training social skills using Bendura’s observational learning model significantly improves these skills andtheory of mind ability in children. Results: Therefore, results of current research imply that through theory of mind development, training involvements can prevent from children’s several cognitive and behavioral abnormalities; so it’s suggested that training social skills will be included in policies of Education Organization and clinical centers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • social skills
  • Observational Learning
  • Bendura
  • theory of min
ـ السون، میتو. اچ. هرگنهان، بی. آر. (2009). مقدمه ای بر نظریه‌های یادگیری. (ترجمه علی‌اکبر سیف)، تهران: نشر دوران
ـ اکبری زاده، علی. (1375). کودکان و مهارت‌های اجتماعی. نشر پیوند. 208، 66-62
ـ انصاری نژاد، سمیه. موسی، گیتا. ادیب سرشکی، نرگس (1390). اثربخشی آموزش نظریه ذهن بر ارتقا سطوح نظریه ذهن دانش‌آموزان کم‌توان ذهنی آموزش پذیر. پژوهش‌های روانشناسی و بالینی و مشاوره. 2، 120- 105. 
ـ بخشی، محبوب. میکائیلی، عصمت. (1390). نظریه ذهن و رابطه آن باکفایت اجتماعی در کودکان با نیازهای ویژه. تعلیم و تربیت استثنایی.108، 5-12
ـ بیرانوند، زیبا. (1390). تأثیر آموزش نظریه ذهن و مهارت‌های اجتماعی بر کفایت اجتماعی کودکان 7-11 ساله اتیسم شهر تهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی 
ـ حسن‌زاده، سعید. محسنی، نیک چهر. افروز، غلامعلی. حجازی، الهه. (1386). تحول شناختی کودکان بر اساس نظریه ی ذهن. پژوهش در حیطه ی کودکان استثنایی. 7، 1، 44- 19
ـ خانجانی، زینب. هداوندخانی، فاطمه. (1388). نظریه ذهن: تحول در رویکردها. فصلنامه علمی- پژوهشی، دانشگاه تبریز،16،119-89
ـ خداداد، فرزانه. منشئی، غلامرضا. عارفی، مژگان. (1385). مقایسه توانایی ذهن در پایه‌های تحصیلی دانش‌آموزان پرخاشگر. دانشگاه آزاد خوراسگان.62- 75 
ـ سیف، علی‌اکبر. کیان ارثی، فرحناز. (1390). نورون‌های آیینه‌ای و یادگیری مشاهده‌ای. فصلنامه روانشناسی تربیتی. 19، 6، 114-89 
ـ شهیم، سیما. (1386). هنجاریابی روش درجه‌بندی مهارت‌های اجتماعی برای کودکان پیش‌دبستانی. روان‌پزشکی و روانشناسی بالینی ایران. 41، 186-176
ـ عارفی، مژگان. قائنی، مهنوش. ابراهیم پو، فاطمه. (1392). مقایسه توانایی نظریه ذهن بین کودکان ناشنوا و شنوای 9 تا 11 سال. دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی،4، 63-71 
ـ صیام پور، نجمه. شاه‌میوه، آرزو. پوشنه، کامبیز. قمرانی، امیر (1392). معرفی وکابرد روش آموزش تقلید متقابل در درمان کودک درخودمانده. تعلیم و تربیت استثنایی. 13، 6، 57-51 ـ عبدالله زاده رافی، مهدی. بهرامی، هادی. میرزمانی، محمود. صالحی، مسعود. حسن‌زاده، مریم. (1389). تحول نظریه ذهن دانش‌آموزان عقب‌مانده ذهنی و ارتباط آن با تعداد خواهران و برادران. توان‌بخشی.4، 26 – 19
ـ غفاری، عذرا. بنی جمالی، شکوه السادات. احقر، قدسی. (1389). بررسی تحول تئوری ذهن در دانش‌آموزان عادی و پرخاشگر دوره ی راهنمایی. دانشگاه علوم و تحقیقات ایران. 18- 1 
ـ قائمی مقدم، محمدرضا. (1382). روش الگویی در تربیت اسلامی. نشر معرفت. 69، 37- 25
ـ قمرانی، امیر. البرزی، شهلا. خیر، محمد. (1385). بررسی روایی و اعتبار آزمون نظریه ذهن در گروهی از دانش‌آموزان عقب‌مانده ذهنی و عادی شهر شیراز. مجله روانشناسی، 2، 199 – 181
ـ کارتلج، جی. میلبرن، اف.(1386). آموزش مهارت‌های اجتماعی به کودکان، (ترجمه محمدحسن نظری نژاد). مشهد: آستان قدس رضوی. 
ـ گرمابی، مهدی. موللی، گیتا. (1392). توانش های شناخت، نظریه ذهن و حافظه ی یادگیری در کودکان کم‌شنوا. تعلیم و تربیت استثنایی. 2،13،57- 51
ـ ماسن، پاول هنری. گیگان، جروم. هوستون، آلتا کرون. کانجر، جان جین وی. (1380). رشد و شخصیت کودک. (ترجمه مهشید یاسایی)، تهران: نشر مرکز. 603-600
ـ منصوری، مریم. چلبیانلو، غلامرضا. علی‌اکبر، ملکی راد. مدد، علی‌اصغر. (1389). مقایسه عوامل مؤثر بر تحول سطوح نظریه ذهن در کودکان مبتلابه اوتیسم و کودکان طبیعی. علمی- پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی اراک.4، 125- 115 
ـ مهرمحمدی، مجید. (1387). آموزش برپاداشتن نماز به کودکان بر اساس نظریه ی شناختی – اجتماعی در روانشناسی. مجله ی علوم انسانی. 16، 71، 216-191 
ـ یزدی، بنی جمالی، سالمی. (1392). مقایسه عملکرد دانش‌آموزان دختر 6- 8 ساله، با و بدون اختلال نافرمانی مقابله‌ای در تکالیف نظریه ذهن. مجله ی اصول بهداشت روانی.15، 2،501- 492 
ـ یوسفی، فریده. خیر، محمد. (1381). بررسی پایایی و روایی مقیاس سنجش مهارت‌های اجتماعی ماتسون و مقایسه عملکرد دختران و پسران دبیرستانی در این مقیاس. مجله ی علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز. 18، 2، 158-147      
-BaronCohen,S.wheelwriwght,S.Stottt,c.Bolton,P.&Goodyer,I. (1997).Is there a link between engineering and autism?Autism,1,Pp153-163
- Baron-Cohen,S. (2002).the extreme male brain theory of autism.Trends in cognitive sciences,6,Pp 248-254
- Carpenter.M.Pennington BF.& Rogers.S.J. (2010).Understanding of others intention in children with autism Britsh Journal of Autism and of the Developmental.21,Pp 387-395
- Cloe,K;& Mitchell,P. (2000).Sibling in the developmental executive control and theory of mind.British Journal of Developmental Psycholog,18,Pp: 279-295
- Cassidy,K.w. (1998).Preshoolers use of desires to solve theory of mind problem in a pretense context.developmental psychology.317,3.Pp503-511.
- ELLioT,S.N. α gerasham,F.M. (1993). socal skills intervention for children behaviormobification,17, Pp287-309
- Farrant. K & Resse, E. (2000).Maternal Style and children s Autobiographical Memory Development, Jornal of cognition & Development,1,2,Pp193-225
- Jenkins,J.M.&Astington,J.w. (1996).cognitive factors and family structure associated with theory of mind development in young children.Developmental Psycology.32,1,Pp 70-78
- Taylor.L.J;&kinderman.P. (2002).An analogue study of attribution complexity theory of mind deficits and Paranoia British journal of Psychology,93,Pp:137-140
- Woolfe,T.Want,S.C; &siegal,M. (2002).signposts to development:Theory of mind in deaf children.Child Development,73,Pp 768-778
-  Yagmurlu.B;Berument SK;celimlis. (2005).The role of institution and home contexts in theory of mind development:Journal of Applied Developmental Psychology.26,5,Pp 521-537